________________
૩૧૪
નમસ્કારમ'ત્રસિદ્ધિ
આ ખીજનુ શાસ્ત્રના અધ્યયન અને અધ્યાપનસમયે અવશ્ય પ્રણિધાન કરવુ' જોઇએ.’
અહી' શબ્દશાસ્ત્રની રચનાના પ્રસ`ગ છે, એટલે અધ્યયન-અધ્યાપનના નિર્દેશ કર્યાં છે, પણ સવ મુમુક્ષુઓએ. આધ્યાત્મિક વિકાસમાં આગળ વધવા માટે તેનું પ્રણિધાન કરવાનુ છે, તેના જપ તથા અભાવના કરવાની છે. શ્રીજયસિંહસૂરિએ ધમ્માવએવિવર્ણમાલા'માં રૂપ અક્ષરતત્ત્વનું વર્ણન કરતાં કહ્યું છે કેઅઢારાત્િ-દારાન્તા, પ્રસિદ્રા સિદ્ધાતુદ્રા | युगादौ या स्त्रयं प्रोक्ता, ऋषभेण महात्मना ॥ ३॥
*
‘અ’થી શરૂ થતી અને ‘હુ'માં અંત પામતી એવી સિદ્ધ-માતૃકા પ્રસિદ્ધ છે કે જેને યુગના પ્રારંભમાં પરમાત્મા શ્રી ઋષભદેવ ભગવતે સ્વયં કહી હતી.’
एकैकमक्षरं तस्यां तत्त्वरूपं समाश्रितम् । तत्रापि त्रीणि तत्त्वानि येषु तिष्ठति सर्ववित् ||४||
તે સિદ્ધમાતૃકાના એક એક અક્ષર તત્ત્વરૂપને સમાશ્રિત (પ્રાપ્ત) છે, અર્થાત્ પ્રત્યેક અક્ષર તત્ત્વરૂપ છે. તેમાં પણ ‘', ' અને ‘હૈં' એ ત્રણ તત્ત્વા એવાં (વિશિષ્ટ) છે. કે જેમાં સત્તુ પરમાત્મા રહેલા છે.’
‘” તત્ત્વનું વર્ણન :
अकारः प्रथमं तत्त्वं सर्वभूताभयप्रदम् । कण्ठदेशं समाश्रित्य वर्तते सर्वदेहिनाम् ||५||
