________________
ધ્યાનવિધિ
૨૬૭ વાયુબજ ચિંતવી તેનાથી પ્રજવલિત થયેલ અગ્નિઇધણને તથા પોતાને બાળી રહ્યો છે, એમ ચિંતવવું અને તેમાં પિતાનું આખું શરીર બળી ગયું છે અને માત્ર આત્મા બાકી રહ્યો છે, એમ ચિંતવવું. પછી વે બીજ આકાશમાં અધે મુખ થઈને પોતાના ઉપર મેઘરૂપે અમૃતને વર્ષાવી રહ્યું છે અને પોતે અમૃતના સરોવરમાં તરી રહ્યો છે, એમ ચિંતવવું.
છેવટે અરિહતેની મંગલ શક્તિ. સિદ્ધોની મંગલ શક્તિ તથા સાધુઓની મંગલ શક્તિને મારામાં આવિર્ભાવ થઈ રહ્યો છે અને મારું જીવન મંગલમય બની રહ્યું છે, એમ ચિંતવવું,
શિરશિખા, ભકુટિને મધ્યભાગ, કઠપ્રદેશ તથા નાભિકમળમાં પણ પરમેષ્ઠીઓનું ધ્યાન ધરી શકાય છે.
આ ધ્યાનમાં મનવૃત્તિ સ્થિર થતાં હું ‘ધ્યાતા અને નમસ્કારમંત્ર એ “ધ્યેય એવો ભેદ ભૂલાશે અને હું જ મંત્ર છું એ ભાવ ઉત્પન્ન થતાં મંત્રનું અભેદ ચિંતન થવા લાગશે, જેને માંત્રિક પરિભાષામાં મંત્રાર્થની પ્રાપ્તિ કહેવામાં આવે છે.
મંત્રાર્થ પ્રાપ્ત થયા પછી મંત્રમૈતત્ય થતાં બહુ વાર લાગતી નથી. તાત્પર્ય કે આ ધ્યાનના બળે નમસ્કારમંત્ર અક્ષર, પદ અને શક્તિ સાથે આપણા ચૈતન્યના પ્રવાહમાં ભળી જાય છે અને તે જ મંત્રમૈતન્યની વિરલ ક્રિયા છે. તેથી સાધક મંત્રમય બની જાય છે અને સિદ્ધિની અતિ સમીપે આવી જાય છે.
ધ્યાનને ચમત્કાર યોગશાસ્ત્ર સ્વીકાર્યો છે, તેમ
