________________
ધ્યાનનું મહત્તવ
૨૪૩ તારવવામાં આવે કે દૂધપાક બનાવવા માટે દૂધ પૂરતું છે. તેમાં બીજી કોઈ વસ્તુની આવશ્યકતા નથી, તે એ અર્થ ખોટો છે, વાસ્તવિકતાને અન્યાય કરનારો છે, કારણ કે દૂધપાક બનાવવામાં દૂધ ઉપરાંત સાકર, બદામ, એલચી, -ચેખા વગેરે બીજી વસ્તુઓની પણ જરૂર પડે જ છે. આજ રીતે મંત્રજપથી સિદ્ધિ અવશ્ય થાય છે, પણ તે માટે અન્ય ઉપાયોની આવશ્યકતા રહે છે, જેમાં ધ્યાનની મુખ્યતા છે.
આ સંબંધમાં હજી ઘણું વિવેચન થઈ શકે એમ છે, પણ ગ્રંથને વિસ્તાર ન થઈ જાય, તે માટે ટૂંકમાં જ જણાવીશું કે નમસ્કારમંત્રને આપણું દેહ-મન-આત્મામાં ઉતારવાનું છે અને જીવનવ્યાપી બનાવવાનું છે તે ધ્યાન ધર્યા સિવાય શી રીતે બની શકે ? જ્ઞાનીઓના અભિપ્રાયથી ધ્યાન જ એક એવો કીમિયો છે કે જે મનુષ્યની આંતરિક સૃષ્ટિમાં અવનવે ફેરફાર કરી શકે છે અને તેને પોતાના જે જ બનાવી દે છે, તેથી જેણે પરમેષ્ઠી બનવું હોય, પરમેષ્ટીના ગુણોથી વિભૂષિત થવું હોય અને એ રીતે કલ્યાણ કે શ્રયસૂની પ્રાપ્તિ કરવી હોય, તેણે નમસ્કારમંત્રનું ધ્યાન ધરવું જોઈએ.
જે નમસ્કારમંત્રનું નિયમિત ધ્યાન ધરે છે, તે માનવમાંથી મહામાનવ થાય છે, મહામાનવમાંથી દેવ બને છે અને દેવમાંથી દેવાધિદેવનું સ્થાન ઝડપી લે છે. ધ્યાનના મહત્તવ માટે આથી વિશેષ શું કહીએ ?
