________________
૧૯
જૈન શાસનના સર્વ સ્વરૂપ ગણાતા, અને જૈનાગમામાં મુગટમણસમા “નવકારસૂત્ર-મંત્ર” ઉપર તેને સ્પ°તા વિવિધ વિષયા અને જુદાં જુદાં અંગા ઉપર પ્રાકૃત, સંસ્કૃત, અપભ્રંશ, હિંદી, ગુજરાતી અને કન્નડ આદિ અન્ય ભાષાઓમાં સારા પ્રમાણમાં કલમ ચલાવી છે. તેમાં પ્રાકૃત-સંસ્કૃત ભાષાની સ્વતંત્ર તેમજ સંદર્ભવાળી ઉપલબ્ધ ૮૨ થી વધુ કૃતિએ મુદ્રિત થઈ ચૂકી છે. અપભ્રંશ, હિંદી, ગુજરાતીની “કેટલીક કૃતિએ મુદ્રિત થઈ છે. ખાકી હજી ઘણી અપ્રગટ છે.
એ ગ્રન્થામાં નવકારનેા મહામહિમા ગવાયા છે. હવે પૂર્વાચાર્યાના શબ્દે અને ભાવામાં તેને ટૂંકમાં જોઈએ. પછી તેનાથી થતા ભૌતિક અને આધ્યાત્મિક લાભો તરફ દૃષ્ટિપાત કરીએ.
પાંચપઃ–પ્રધાન ‘નવકાર.’ એ સમન્ત્રાતા જન્મદાતા અથવા સ` મ`ત્રાની ખાણુ હાવાથી અને અન્ય મ`ત્રામાં, સર્વાંત્તમ હોવાથી તે મંત્ર નહિ, પણ મામંત્ર કે પરમમંત્ર છે. તત્ત્વની દૃષ્ટિએ જોઈએ તા સવ તત્ત્વામાં સર્વ શ્રેષ્ડ હેાવાથી તે મહાતત્ત્વ, સવ ધ્યેયાનાં સરવાળારૂપે અન્તિમ ધ્યેયરૂપ હેાવાથી પરમધ્યેય અને સમંગલામાં સર્વાપરિમ`ગલ હેાવાથી વનમંત્ય અને રહસ્યમાં પરમરહસ્ય', તે ઉપરાંત પરમપુષ્ય, પરમ પરમશ્રેયપ આદિરૂપે બિરદાવવામાં આવ્યા છે. વળી તેને દ્વાદશાંગી અથવા ચૌદપૂર્વીના સારરૂપે ગણવામાં આવ્યો છે, એટલું જ નહિ પણ અસાધારણ હકીકત તા એ છે કે આગળ વધીને દ્વ્રાદશાંગી' રૂપે જ તેને સ્વીકાર કરી નવકારને સર્વાંપરિસ્થાને
૧. મંત્રાળાં પરમેષ્ટિમંત્રમહિમા ।
૨ થી ૫. શ્નો પરમો ાંતો પરમહસ્સો । (ન)
मंताणं मंत्तो परमो इमुत्ति, धेयाण धेयं परमं इमुत्ति । તત્તાળ તત્ત પરમ પવિત્ત ; ( શ્રાદ્ધદિનકૃત્ય )
૬. મૂTM"પિ વારસન, તે ડ્વ સમરળ (મરમિ) નારણ્ નન્હા । અરિહંત નમોધારો, તન્હા સો વારસંપત્તિ । (ત. વ્યા.)
