________________
૨૦૦
નમસ્કારમંત્રસિદ્ધિ જપમાલાના બે છેડા બાંધતી વખતે ત્યાં ત્રણ મણકા બીજા મૂકવામાં આવે છે, અથવા એક જુદી જાતનો માટે મણકે મૂકવામાં આવે છે, તેને મેરુ કહેવાય છે. જપ કરતી વખતે આ મેરુનું ઉલ્લંઘન કરવું નહિ, એવો શાસ્ત્રકારે આદેશ છે, એટલે ત્યાં મંત્રજપ કરવામાં આવતો નથી, પણ ત્યાંથી માળાને ફેરવી લેવામાં આવે છે અને જપનું કામ આગળ ચાલે છે.
જપમાલા અનેક વસ્તુઓની બને છે. તેમાં તાંત્રિક ષટ્કર્મ કે અષ્ટકમ પરત્વે સ્ફટિક, પ્રવાલ, કમલબીજ, સ્વર્ણ, પુત્રજીવક તથા મુક્તામણિ એટલે મોતી તથા મણિની માતાને વિશેષ ઉપયોગ થાય છે. શ્રી સાગરચંદ્રસૂરિપ્રણીત અતિ પ્રાચીન “શ્રીમંત્રાધિરાજ-ચિંતામણિબૃહત-કપમાં
दृषत् प्रवालाम्बुजहेमपत्र-जीवस्त्रजोंऽगुष्ठमुखाङ्गुलीभिः । मोक्षाभिचारे शमने वशे च, आकर्षणे कर्मणि चालयेद्धि ।
દષતું એટલે સ્ફટિક, પ્રવાલ, અબુજ એટલે કમલકમલબીજ, સ્વર્ણ અને પુત્રજીવની માલાઓ અનુક્રમે મેક્ષ, અભિચાર (ઉચ્ચાટન-મારણ વગેરે), શાંતિ, વશીકરણ અને આકર્ષણકાર્યમાં અંગૂઠા આદિ આંગળીએથી ફેરવવી.”
મંત્રવ્યાકરણના છેડે દીપનાદિપ્રકારયંત્ર આપેલ છે, તેમાં અષ્ટકર્મ પરત્વે નીચે મુજબ માલાને પ્રયોગ કરવાનું સૂચન છે ?
