________________
૧૭૪
નમસકારમંત્રસિદ્ધિ સમયે, ભયસમયે, કષ્ટસમયે અને વળી સર્વસમયે ખરેખર! પંચનમસ્કારને સમરે જોઈએ.”
તાત્પર્ય કે જમતાં પહેલાં, સૂતાં પહેલાં, સવારમાં ઊઠતી વખતે, કઈ પણ ગામ-નગરમાં પ્રવેશ કરતી વખતે, કોઈ ભયનું કારણ ઉપસ્થિત થયું હોય ત્યારે, કંઈ દુઃખ આવી પડ્યું હોય ત્યારે, તેમજ બીજા સમયે પણ આ નમસ્કારમંત્રને અવશ્ય સ્મરવા જેવું છે.
ધર્મસંસ્કારી વર્ગમાં આજે પણ આ ઉપદેશને અમલ સારા પ્રમાણમાં થઈ રહેલો છે, પરંતુ સુધરેલે વર્ગ કે જેના ધર્મસંસ્કારમાં મેટાં ગાબડાં પડ્યાં છે, તેની સ્થિતિ ઘણુ વિચારણીય છે.
થોડાં વર્ષ પહેલાં અમે એક જૈન શ્રીમંત આગેવાનના અઢાર વર્ષના પુત્રને નમસ્કારમંત્રને પાઠ બેલવા કહ્યું કે જે કેલેજને પ્રથમ વર્ષને અભ્યાસ કરતા હતા અને સંગીતદિ પ્રવૃત્તિમાં સારે રસ લેતે હતા, પરંતુ તે નમસ્કારમંત્રને પૂરે પાઠ બોલી શક્યો નહિ. પૂર્વના સંસ્કારને લીધે તેનાં ત્રણ પદો બેલી ગે, પણ ત્યાંથી ગાડી અટકી. રેજ ગણના થતી હોય, મરણ થતું હોય, તે આ પરિસ્થિતિ ન હોય, પણ એ આચારનું ચીટવાઈથી પાલન થાય છે ક્યાં?
જડવાદની જોરદાર હવાએ ઘણાનાં મન ભ્રમિત કરી નાખ્યાં છે. તેમને અર્થપ્રાપ્તિની આંધળી દોટ સિવાય કંઈ સૂઝતું નથી. પેસે, વધારે પૈસો, અઢળક પૈસે, એ જ જાણે
