________________
૧૪૦
નમસ્કારમંત્રસિદ્ધિ
સઘળી મુરાદો મનમાં જ રહી જાય છે, માટે જ તરત કામે લાગી જવાને–ક્રિયાશીલ થવાને ઉપદેશ છે. એમાં વયનું કઈ બંધન નથી. મનુષ્ય પોતાનું કર્તવ્ય સમજતો થયો કે તેણે એ કર્તવ્યનો સ્વીકાર કરીને ચાલવું જોઈએ. આઠઆઠ કે દશ-દશ વર્ષની ઉંમરનાં બાળકોએ પણ નમસ્કાર મંત્રની સુંદર સાધના-આરાધના કર્યાના અનેક દાખલાઓ જૈન શાસ્ત્રમાં નોંધાયેલા છે અને વર્તમાન કાલે પણ જોવામાં આવે છે.
(૩) બલ–એટલે સ્વકૃત કાર્યમાં કાયા, વાણું તથા મનના બળને રેડવું, તેમાં પ્રાણ પૂર.
ઉઠીને ઊભા થયા, તેમ જ કામે લાગ્યા, પણ હાથ– પગ જોઈએ તેવા હલાવીએ નહિ કે તે માટે કેઈને બે વચને કહેવા જેવા હોય તે કહીએ નહિ કે તેની પ્રગતિ માટે કશે વિચાર કરીએ નહિ, તે એ કામમાં શી બરક્ત આવે? આધુનિક યુગની એક મોટી બદી બેઠી હડતાળ” ના નામની છે. તેમાં માણસે કામે જાય છે ખરા, પણ હાથ –પગ હલાવતા નથી કે કોઈ પણ પ્રકારનું કાર્ય કરતા નથી. ત્યાં બધે વખત બેસી રહે છે, ટોળ–ટપ્પા મારે છે અને કેઈ ન માણસ આવીને પોતાનું કામ ન કરી જાય, તેની તકેદારી રાખે છે ! આ વૃત્તિ-પ્રવૃત્તિ વ્યક્તિના વિકાસને તે સંધે જ છે, પણ તે સાથે સમાજ અને રાષ્ટ્રના વિકાસને પણ ધે છે, તેમજ ધાર્મિક તથા આધ્યાત્મિક ક્ષેત્રને દુષિત કરે છે.
