________________
સાધનાની આવશ્યકતા
૧૨૩ .
જે ચમત્કાર વડે સિદ્ધિ સજી શકાતી હોય, તે ભગવાન સાડા બાર વર્ષ અને એક પક્ષ સુધી અતિ કઠિન સાધના શા માટે કરત?
ગુરુની કૃપા થાય તે તેઓ જ્ઞાન આપે, સાચે માર્ગ દેખાડે, પણ માર્ગ પર ચાલવાનો પ્રયત્ન કે પુરુષાર્થ તે. આપણે જ કરવું પડે. જે આવો પુરુષાર્થ કરીએ નહિ, તે માગ મળે એ ન મળ્યા બરાબર છે. જે જ્ઞાનને સકિય અમલ નથી, તે અજાગલસ્તનવત્ નિરર્થક છે. ' જે ફરે તે ચરે, એ ન્યાયે સાધના કરનારને સિદ્ધિ સાંપડે, અન્યને નહિ. લાડૂ એક મનુષ્ય ખાય અને તેને સ્વાદ બીજાને આવે, એમ કદી બને ખરું? ખરી હકીકત એ છે કે જેને લાડૂનો સ્વાદ ચાખવું હોય, તેણે લાડૂ મેળવી જોઈએ અને પોતાના મુખમાં મૂક જોઈએ.
અહીં પ્રસંગવશાત્ એ પણ જણાવી દઈએ કે આપણને માનવને દેહ મળે, સંપત્તિ મળી, સુખનાં સાધને મળ્યાં, એ બધું પૂર્વ ભવની સાધના કે આરાધનાનું જ પરિણામ છે, એટલે તેનું મહત્ત્વ જરાયે ઓછું આંકવા જેવું નથી. અહીં તે અંગે એક નાનકડી ઘટના યાદ આવે છે.
સૌરાષ્ટ્રના લોકપ્રિય રાજવી આલા ખાચર સભા ભરીને બેઠા હતા. જન્મદિવસને પ્રસંગ હઈ બધા ખુશખુશાલ હતા. ભાટચારણે નવનવાં સુંદર કાવ્યો રચીને તેમને અંજલિ
+ અજા–બકરી, ગલ–ગળું, સ્તન–આંચળ. બકરીના ગળે જે આંચળ ઊગે છે, તે કશું દૂધ આપતા નથી, એટલે કે તે માત્ર દેખાવનાં હોય છે અને તેથી નિરર્થક ગણાય છે.
