________________
નમસ્કારમંત્રની નવ વિશેષતાઓ
૧૦૫ અધિક શક્તિ પહેલા બે પરમેષ્ઠીઓમાં સંભવી શકે, પણ આચાર્ય, ઉપાધ્યાય તથા સાધુઓમાં સંભવી શકે નહિ, તે એ માન્યતા સુધારવા જેવી છે. “શ્રીદશવૈકાલિકસૂત્રના પ્રારંભમાં કહ્યું છે કે
धम्मो मंगलमुकिट्ठं, अहिंसा संजमो तवो । देवा वि तं नमसंति, जस्स धम्मे सया मणो ॥
( અહીં સાધુધર્મને અધિકાર છે, એટલે તેને સંબંધ સાધુ સાથે જોડવાનો છે.) જે સાધુઓ અહિંસા, સંયમ અને તપરૂપી ધર્મને ઉત્કૃષ્ટ મંગલ રૂ૫ માને છે અને તે ધર્મમાં જ–તે ધર્મના પાલનમાં જ સદા પિતાનું મન જોડાયેલું રાખે છે, તેમને દેવે પણ નમે છે?
અહીં વિચારવાનું એ છે કે જે ધર્મનિષ્ઠ સાધુઓ શક્તિ અને સામર્થ્યમાં ચડિયાતા હોય તે જ દેવે એમને નમે કે એમને એમ નમે?
જે અહીં એમ કહેવામાં આવે કે તેમની પૂજ્યતા પ્રકટ કરવા માટે દેવે આ પ્રમાણે નમે, તે પૂજ્યતા એમને એમ પ્રાપ્ત થતી નથી. જ્યારે આત્માની શક્તિને પરમ પ્રકાશ લાધે છે, ત્યારે જ પૂજ્યતા પ્રકટે છે, એટલે દેવે તેમને પરમ શક્તિમાન કે સામર્થ્યવાન માનીને જ તેમને નમે છે.
અહીં એ પણ સ્પષ્ટ થવાની જરૂર છે કે અહિંસાશક્તિ, સંયમશકિત તથા તપશક્તિ એ કેઈ નાની શક્તિએ.
