________________
નમસ્કારમત્રની નવ વિશેષતાએ
૧૦૧
છે, તેને વિશેષતા કહેવામાં આવે છે. આંબા અને લીમડામાં વૃક્ષત્વ સમાન હાવા છતાં તે દરેકને પેાતાની વિશેષતા છે અને તેના લીધે જ એક આંખે!, તેા ખીજો લીમડા તરીકે ઓળખાય છે. અન્ય મત્રો અને નમસ્કારમત્રમાં મત્વ સમાન છે, પણ નમસ્કારમંત્ર પેાતાની અનેકવિધ વિશેષતાઆને કારણે એ બધા મંત્રોમાં જુદો તરી આવે છે.
નમસ્કાર લેાકેાત્તર મંત્ર છે, એ એની પહેલી વિશેષતા છે. જે મંત્રોના ઉપયોગ સામાન્ય રીતે આકર્ષણ, વશીકરણ, ઉચ્ચાટન, વિદ્વેષણ, સ્તંભન, મેાહન, મારણ, રાગનિવારણ કે ધનપ્રાપ્તિ આદિ લૌકિક કાર્યાં માટે થાય, તે લૌકિક કહેવાય અને જેને ઉપયાગ આત્મશુદ્ધિ કે મેાક્ષપ્રાપ્તિ જેવા લેાકેાન્તર કર્ચા માટે થાય, તે લેાકેાત્તર કહેવાય.
અહી' કદાચ પ્રશ્ન થશે કે, ‘ નમસ્કારમ ંત્રના ઉપયાગ પણ આકષ ણાદિ કા માટે થાય છે, તે તેને લૌકિક કેમ ન કહેવાય ?” તેના ઉત્તર એ છે કે, નમસ્કારમત્રનું મુખ્ય ૪ પ્રયાજન આત્મશુદ્ધિ કે મેાક્ષપ્રાપ્તિ છે, તેથી તે લેાકેાત્તર જ ગણાય. આકષ ણાદિ કાર્યાં તેના વડે સિદ્ધ થાય છે ખરાં, પણ તે એનું મુખ્ય પ્રયેાજન નથી.’
વચ્ચે એક કાળ એવા આવી ગયા કે લાકે મંત્રના આવાં કાર્યો માટે ખૂબ ઉપયાગ કરવા લાગ્યા અને એમ કરતાં ધર્મીના ધારી નિયમે પણ ભૂલી ગયા. શાક્ત, બૌદ્ધ વગેરે મત્રવાદીઓ દ્વારા પ્રવર્તાયેલા મત્સ્ય, માંસ, મદ્વિા, મુદ્રા તથા મૈથુન એ પાંચ મકારે તા હાહાકાર મચાવી દીધા
