________________
નમસ્કારમંત્રને ચિંતનીય વિષય
૮૭ એલપા શાસ્ત્રી જોડે વાર્તાલાપ કરવાનો પ્રસંગ આવે અને તેમાં અષ્ટપ્રાતિહાર્ય અંગે વાત નીકળી. તે વખતે અમે અમારી સ્વાભાવિક કુતૂહલવૃત્તિથી પૂછયું કે “શાસ્ત્રીજી! તમને આમાં કંઈ રહસ્ય જણાય છે કે ?” ત્યારે તેમણે કહ્યું કે “જરૂર. આ અષ્ટમહાપ્રાતિહાર્યને વિષય જ રહસ્યમય છે. મેં તેના પર વર્ષો સુધી વિચાર કરે છે અને આ ભુવલય ગ્રંથમાંથી તે અંગે કેટલીક મહત્વની માહિતી મળી છે.”
આ સમાચાર ભૂખ્યાને ભેજન જેવા હતા એટલે અમને તેમાં ખૂબ રસ પડ્યો અને વાર્તાલાપ આગળ લંબાવ્યું. તેમાં તેમણે કહ્યું કે “અશોકવૃક્ષ નામના મહાપ્રાતિહાર્યમાં પુષ્પ–આયુર્વેદની ઘણીખરી બાબતે દર્શાવવામાં આવી છે અને વિવિધ રૂપોના રસજનથી થતી. સુવર્ણસિદ્ધિ વગેરેનું વર્ણન છે.
અમે કહ્યું : “પુષ્પ-આયુર્વેદનું નામ અમારા માટે નવું છે. એ વળી શી વસ્તુ છે?” તેમણે કહ્યું : “એ આયુર્વેદને જ એક વિભાગ છે અને તેમાં વિવિધ પ્રકારનાં પુપોના રસ વડે રેગ કેમ મટાડવા? તેને વિધિ દર્શાવે છે.”
અમે કહ્યું : “વારુ, આ ચામર મહાપ્રાતિહાર્યમાં શું રહસ્ય છે ?” તેમણે કહ્યું : “એમાં લિપિને લગતાં અનેક રહસ્ય છે.”
આ રીતે તેમણે તેમના મંતવ્યો કહ્યાં. તે પરથી એટલો ખ્યાલ તે આ જ કે આ વસ્તુમાં ઊંડા ઉતરવા. જેવું છે અને કેઈ આચાર્ય મહાપ્રાતિહારોને વિચાર આ.
