________________
૮૪
નમસ્કારમંત્રસિદ્ધિ નિગ્રંથ મહષિઓની કહેલી એક ગાથા નીચે પ્રમાણે જોવામાં આવે છે : बारस गुण अरिहंता, सिद्धा अटूठेव सूरि छत्तीसं । उवज्झाया पणवीस, साहू सगवीस अट्ठसयं ॥
“અરિહંતે બાર ગુણવાળા, સિદ્ધાં આઠ ગુણવાળા, આચાર્યો છત્રીશ ગુણવાળા, ઉપાધ્યાય પચીશ ગુણવાળા તથા સાધુઓ સત્તાવીશ ગુણવાળા, એમ પરમેષ્ઠિપંચક એક આઠ ગુણવાળું હોય છે.”
ગુણોને આ વિભાગ યાદ રાખવા માટે નીચેનું ચૈત્ય વંદન ઊપયોગી છે :
બાર ગુણ અરિહંત દેવ, પ્રણમીજે ભાવે, સિદ્ધ આઠ ગુણ સમરતાં, દુઃખ–દેહગ જાવે. ૧ આચારજ ગુણ છત્રીશ, પચવીશ ઉવજઝાય; સત્તાવીશ ગુણ સાધુના, જપતાં શિવસુખ થાય. ૪ અષ્ટોત્તર શત ગુણ મળી, એમ સમરે નવકાર; ધીરવિમલ પંડિત તણે, નય પ્રણમે નિત સાર. ૩
અરિહંત ભગવંતના બાર ગુણે
અરિહંત દેવના બાર ગુણેમાં “અષ્ટમહાપ્રાતિહાર્ય” અને “ચાર મૂલ અતિશય”ની ગણના થાય છે. પ્રાતિહાર્યા એટલે પ્રતિહારીની માફક સાથે ચાલનારી વસ્તુઆવી વસ્તુઓ આઠ છે અને તે સ્વરૂપમાં મહાન છે, તેથી અષ્ટમહાપ્રાતિહાર્ય કહેવાય છે. તે સમીપમાં રહેતા દેવતાઓએ
