________________
૧૮
સફળતાનાં સૂ
કરતા નથી, એટલે વિશ્વ પેાતાના નિયમાનુસાર વ્યવસ્થિત– પણે ચાલી રહ્યું છે. રાત્રિ પછી દિવસ અને દિવસ પછી રાત્રિ નિયમિત આવ્યે જાય છે. શિયાળા પછા ઊનાળા, ઊનાળા પછી ચામાસું અને ચામાસા પછી પાછે શિયાળા એ પ્રમાણે ઋતુઓનુ ચક્ર પણ નિયમિત ચાલતુ જણાય છે. પ્રથમ માળ, પછી યુવાન અને છેવટે વૃદ્ધ એ ક્રમમાં કાઈ ફેરફાર જણાતા નથી. આંખે વાવીએ તેા આંખે ઉગે છે, લીમડા વાવીએ તા લીમડા ઉગે છે, ગુલાખ વાવીએ તા ગુલામ ઉગે છે અને ધતૂરા વાવીએ તા ધતૂરા ઉગે છે. પૃથ્વી, પાણી, અગ્નિ, વાયુ અને આકાશ કેાઈ પેાતાના સ્વભાવ છેાડતા નથી. આમાં ઇશ્વરને વચ્ચે લાવવાની જ જરૂર રહી કાં ?
આમ છતાં ઘડીભર માની લઈએ કે સૃષ્ટિના સર્જ નહાર, પાલનહાર અને સંહારક, એવા સર્વશક્તિમાન એક ઈશ્વર વિદ્યમાન છે, તે શું આ જગમાં સતત ચાલી રહેલી ક્રોડા–અખો ક્રિયાઓનુ ફળ તે અગાઉથી ધારી રાખે ખરા? એમ કરવાનું તેને કારણ શું? દરેક ક્રિયાનું ફળ જુદું જુદું આવે છે, એટલે જેટલી ક્રિયાઓ તેટલા મૂળ ધારવાં પડે, એ આપણે ભૂલવાનું નથી. એ રીતે તા ઈશ્વર નિરંજન–નિરાકાર રહેવાને બદલે વિચાર, લાગણી, ઇચ્છા કે કલ્પનાનું પૂતળું જ ખની જાય.
છતાં માની લઈએ કે તે દરેક ક્રિયાનું ફળ અંગોઉથી ધારી રાખે છે, તા તે કાઈ ધેારણ કે નિયમાનુસાર ખારે છે કે નિયમ વિના ? એ પ્રશ્ન પણ આપણાં મનમાં
·
