________________
[૧૨] મંદિર અંગે કિંચિત્
એક ગામ કે નગરને જેટલી જરૂર જલાશયની છે, - જેટલી જરૂર શાળા અને દવાખાનાઓની છે, તેટલી જ જરૂર, બલકે તેથી પણ વધારે જરૂર ધર્મસ્થાનકની છે. મંદિરની છે. જલાશય જોઈતું જળ પૂરું પાડે છે; વેપારીઓના હાટ અનાજ, કરિયાણાં, ઘી, તેલ, શાક-ભાજી વગેરે પૂરાં પાડે છે. શાળામાં બાળકને વ્યાવહારિક શિક્ષણ આપે છે તથા દવાખાના રોગીઓની ચિકિત્સા કરે છે; તે જ રીતે ધર્મસ્થાન અને મંદિરે લોકોની ભાવના શુદ્ધ રાખે છે અને તેમનામાં કર્તવ્યબુદ્ધિ જાગૃત કરે છે.
પ્રાચીનકાળમાં કોઈ પણ નગર વસાવવાનું નકકી થતું, ત્યારે આ વસ્તુ ખાસ લક્ષમાં રાખવામાં આવતી અને તેથી લેકને ઘણો લાભ ઘટે. ખાસ કરીને દક્ષિણ ભારતમાં તે પ્રથમ વિશાળ મંદિર બાંધવામાં આવતું અને તેની આસપાસની જગામાં લેકેને વસાવવામાં આવતા. વળી નગરનાં નામે પણ મોટા ભાગે એ દેવમંદિર પરથી જ આપવામાં આવતાં. દાખલા તરીકે આજે જેને ત્રિચિનાપલ્લી કહેવામાં આવે છે, તેનું મૂળ નામ ત્રિચિનાપલી