________________
૧૦૪
શ્રી જિનભક્તિ-કલ્પત તે નમસ્કારની પ્રવૃત્તિ કદીપણ થઈ શકે જ નહિ, કારણ કે તે જ્યારે શરૂ કરવામાં આવે ત્યારે કંઈને કંઈ ખામી -અશુદ્ધિ હવાને સંભવ છે. પ્રથમ પ્રયાસે જ કેઈ શુદ્ધ નમસ્કાર કરે, એ બન્યું નથી અને બનવાનું નથી. દરેક કિયાઓ જેમ અભ્યાસ અને પ્રયત્નથી જ સિદ્ધ થાય છે, તેમ નમસ્કાર પણ અભ્યાસ અને પ્રયત્નથી જ સિદ્ધ થાય છે.
“અશુદ્ધ નમસ્કારનું કંઈ ફળ મળે ખરૂં?” તેને ઉત્તર એ છે કે હા, એનું પણ કંઈક ફળ તે મળે જ; કારણ કે એ સાચી દિશામાં થયેલે એક શુભ પ્રયાસ છે, પરંતુ એ ફળ અલ્પ હોય છે, એટલે આપણું લક્ષ્ય શુદ્ધ નમસ્કાર તરફ જ રહેવું જોઈએ.” ૫-નમસ્કારને કમ
નમસ્કાર કરવાને ક્રમ એ છે કે પ્રથમ સર્વ જિનેને સામાન્ય નમસ્કાર કરે અને પછી ભરતક્ષેત્રમાં છેલ્લી અવસર્પિણીમાં થઈ ગયેલા શ્રી રાષભદેવાદિ ચોવીશ જિનેને નામપૂર્વક નમસ્કાર કરો. તેમાં સામાન્ય નમસ્કાર કરવા માટે “નમો અરિહંતાળ” “નમો નિખાઈ બિચમચાળ' “ અર્દ નમ:' આદિ પદોની વ્યવસ્થા છે અને ઉપર્યુક્ત વીશ જિનોને નામપૂર્વક વંદના કરવા માટે જાવીસ સુત્ત અર્થાત્ લેગસસૂત્રની વ્યવસ્થા છે.
શ્રી હેમચંદ્રાચાર્યે યેગશાસ્ત્રના આઠમાં પ્રકાશમાં કહ્યું કે કે–
