________________
કપ
ઉપાસ્ય દેવની ઓળખાણ (૩૩) વર્ણ–પદ-વાક્યના વિવેકવાળી હોય છે. (૩૪) અખંડિત વચન પ્રવાહવાળી હોય છે. (૩૫) અનાયાસે ઉત્પન્ન થનારી હોય છે.
અહંદુ દેવની આ ચોથી મહાન વિશેષતાને શાસ્ત્રકારોએ “વચનાતિશય તરીકે બિરદાવેલી છે.
આ રીતે અહંદુદેવમાં જ્ઞાનાતિશય, અપાયાપરામાતિશય, પૂજાતિશય અને વચનાતિશય એ ચાર અતિ અવશ્ય. હોય છે, જેને “ચાર મૂલ અતિશયો કહેવામાં આવે છે. તે અહંદુદેવની ઓળખાણ માટે અતિ સુંદર સામગ્રી પૂરી પાડે છે.
અહીં એટલી સ્પષ્ટતા આવશ્યક છે કે ઉત્પત્તિના કમથી પ્રથમ અપાયાપગમાતિશય, પછી જ્ઞાનાતિશય, પછી પૂજાતિશય અને છેવટે વચનાતિશય આવે છે. પ્રથમ જિનાવસ્થા પ્રાપ્ત થાય છે, તે અપાયા પગમાતિશય, પછી કેવલજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ થાય છે, તે જ્ઞાનાતિશય; પછી ઇદ્રો વગેરે દેવેથી પૂજાય છે, તે પૂજાતિશય અને ત્યાર પછી સમવસરણમાં ઉપદેશ દે છે, તે વચનાતિશય.
અહંદદેવની ઓળખાણ ચેત્રીશ અતિશય વડે પણ થાય છે, તેનું વર્ણન આગામી પ્રકરણમાં જોઈ શકાશે.
