________________
શ્રી જિનભક્તિ-કપત છે, બૌદ્ધ ધર્મમાં બુદ્ધ ભગવાન ઉપાસ્ય દેવ મનાયેલા છે; તેમ જન ધર્મમાં અત્ કે અરિહંત ઉપાસ્ય દેવ મના-- યેલા છે.
આપણું એ ઉપાય દેવની પ્રથમ વિશેષતા એ છે કે તેઓ સર્વજ્ઞ અને સર્વદશી હોય છે. આ સર્વજ્ઞ એટલે સર્વવસ્તુઓને જાણનાર–જાણી શકનાર અને સર્વદશી એટલે સર્વ વસ્તુઓને જેનાર–જોઈ શકનાર. અન્ય શબ્દોમાં કહીએ તો જે ભૂત, વર્તમાન અને ભવિષ્યકાલની સર્વ વસ્તુઓને જાણી શકે અને અંતર્થક્ષુઓ વડે તેનાં દર્શન પણ કરી શકે, તે સર્વજ્ઞ અને સર્વદશી કહેવાય.
જ્ઞાન અને દર્શનશક્તિ આપણા આત્મામાં જ રહેલી. છે, પણ તે જ્ઞાનાવરણીય અને દર્શનાવરણીય કર્મના આવરણને લીધે તરતમતા ભાવ પામેલી છે. જે આ જ્ઞાનાવર ણય અને દર્શનાવરણીય કર્મને સંપૂર્ણ ક્ષય થાય તે આપણી એ જ્ઞાન અને દર્શનશક્તિ પૂર્ણપણે ખીલી ઉઠે અને તેથી આપણે સર્વ વસ્તુઓને જાણી શકીએ-જોઈ શકીએ. હવે આપણુ અણું દેએ ઉત્કૃષ્ટ સંયમસાધના વડે–ગસાધના વડે આ જ્ઞાનાવરણીય અને દર્શનાવરણીય કર્મને સંપૂર્ણ ક્ષય કરેલું હોય છે, તેથી તેઓ આ પ્રકારનું સર્વજ્ઞ અને સર્વદશી પણું પામેલા હોય છે.
ભગવાન મહાવીર સર્વજ્ઞ અને સર્વદશી હતા. તેમની પૂર્વે થઈ ગયેલા શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાન પણ સર્વજ્ઞા
* સર્વજ્ઞતાની સાથે સર્વદશીપણું પણ અવશ્ય હોય છે, તેથી અહીં સર્વશને અર્થ આ પ્રમાણે કરે છે.
