________________
૩૦
દેવકુમાર સચિત્ર ધામક નવલકથા બંને મિત્રો ગુરૂ ભદ્રબાહુસ્વામીની સમીપ જઈ વિર્ય પૂર્વક વંદન કરી બેઠા તેથી ગુરૂદેવ પોતાની પ્રણાલીકા મુજબ ધર્મલાભ સંભળાવે છે.
ગુરૂદેવ! આપશ્રીને ચૌદ પુર્વધારી જ્ઞાની છો, ભૂત, ભવિષ્ય અને વર્તમાન એ ત્રણે કાળના જાણકાર છે, આપ વિના આ સૃષ્ટિમાં કઈ સમર્થ વિદ્વાન નથી, મને ખાત્રી છે કે મારા ભવિષ્યમાં શું શું હકીકતો બનવાની છે તે જણાવવા આ કીંકર ઉપર દયા કરશે! દેવકુમારે પૂછયું.
બને જોતિષીનું એક સરખું જ અનુમાન થયું. જેથી બલીનના જોતિષી ડે. ચાલીએ પિતાનું દુબન લાવી આ ગ્રહ જેવા લાગે. તો તે સ્પષ્ટ દેખાયો. આ ગણીત શાસ્ત્રનો ચમત્કાર ઉપર કહેલા પ્રમાણે ગ્રહ સાત છે.
અને પૃથ્વી પણ સૂર્યની આસપાસ ફરે છે. એમ કેપન્ક સાહેબે સન ૧૫૪૩ માં સિદ્ધ કર્યું હતું. અને તે દિવસથી તેની ગણના ગ્રહમાં થઈ.
આ ગ્રહ જે માગે સૂર્યની આસપાસ ફરે છે તે માર્ગ દીર્ધ વર્તુલાકાર એટલે બદામી આકારમાં છે. આ માર્ગને “કક્ષા” કહે છે. સૂર્યને સમીપ રહી જોતાં આઠ ગ્રહની પતિ બુધ, શુક્ર, પૃથ્વી, મંગળ, ગુરુ, શની, યુરેનસ અને નેપચ્યન આ પ્રમાણે થાય છે. આ સર્વને સૂર્ય સમીપ પ્રદક્ષિણ કરતાં સરખે વખત લાગતો નથી પણ દરેકના વખતમાં મોટા અંતર પડે છે. બુધને ત્રણ મહિના લાગે છે, શુકને આઠ મહિના લાગે છે, યુરેનસને એક હજાર ને આઠ મહિના લાગે છે, નેપચુનને એક હજાર નવસે એંસી મહિના લાગે છેવળી આ ગ્રહોના આકાર જુદા જુદા છે. વ્યાસ એટલે ગેળના ગર્ભની મધ્યની દેરી તે વ્યાસ. બુધને ૩૦૦૦) ત્રણ હજાર માઈલ, શુકનો ૭૫૦૦) સાત હજાર પાંચસે માઈલ, પૃથ્વીને ૮૦૦૦) આઠ હજાર માઇલ, મંગળને ૫૦૦૦) પાંચ હજાર માઈલ ગુરૂને ૮૫૦૦૦) પંચાસી હજાર માઈલ, શનીને ૭૧૦૦૦) એકેતેર હજાર માઇલ, યુરેનસ ૩૩૦૦૦) તેત્રીસ હજાર માઈલ અને નેપથ્યનો ૩૬પ૦૦૦) છત્રીસ હજાર પાંચ માઈલ છે. આ બધા ગ્રહોમાં બુધ નાનો છે અને ગુરૂ મટે છે.