________________
મુનિજીવનની બાળપોથી-૬
૨૨૫ થાય છે અને તે અગ્ય વ્યક્તિની દુર્ગતિ થવા દ્વારા તેને પણ નાશ થાય છે. છેદસૂત્રો તે કાચા પારા જેવાં છે. તે ફૂટી નીકળવાની ઘણી મટી શક્યતાઓ છે. આથી તેનું અધ્યયન કરાવવામાં પાત્રતાની પરીક્ષા ખૂબ સૂક્ષમતાથી કરવી જોઈએ. અન્યથા જીવનને નિવિકાર બનાવતા આ ગ્રંથ અપાત્રોના ચિત્તને વિકારમય બનાવી દે તે પણ નવાઈ નહિ. નિશીથ નામનું એક છેદસૂત્ર છે. નિસાથ એટલે ગુપ્ત. માત્ર નિશીથ જ નહિ, ઉપલક્ષણથી તે છયે છેદસૂત્રો નિશીથ (ગુપ્ત) જ છે.
જેમ આચાર્ય પોતાના શિષ્યને પાત્રતા પ્રમાણે સૂત્રાર્થ આપે તેમ અન્યના શિષ્યને પણ યોગ્યતા પ્રમાણે સૂત્રાર્થ આપે પરંતુ તે માટે તે આગંતુક શિવે ઉપસંપદા ગ્રહણ કરવી પડે. તેને નિયમ એ છે કે પિતાના ગુરુની પાસે જેટલું જ્ઞાન હોય તે બધું ગ્રહણ કર્યા બાદ હજી વધુ જ્ઞાન ગ્રહણ કરવાની જેની શક્તિ હોય તે શિષ્ય પિતાના ગુરુની આજ્ઞા પામીને અન્ય ગચ્છના ગુરુ પાસે જઈને ઉપસંપદા સ્વીકારે. અર્થાત્ જ્યાં સુધી પિતાને ઉદ્દેશ પૂર્ણ ન થાય ત્યાં સુધી તે ગુરુના શિષ્ય તુલ્ય બનીને રહે. જે ગુરુ એકલા થઈ જતા હોય અથવા જેમની પાસે નવદીક્ષિત સાધુઓને પરિવાર હોય કે જેને તૈયાર કરવામાં તે સમર્થ શિષ્ય ખૂબ જ ઉપયેગી બનતે હોય તે તેવી સ્થિતિમાં તે સમર્થ શિષ્ય ઉપસંપદા કરવા અંગે વિચાર પણ ગુરુ પાસે રજૂ કરે નહિ.
મુ. ૧૫
નવદીક્ષિ
મર્થ શિષ્ય શિષ્ય ઉપર
