________________
૨૧૬
• મુનિજીવનની બાળથી-૬ હેય તે જ ગુરુકુલવાસ અને ગચ્છવાસ ઉપસ્થિત થાય છે. જે તેનું વિધિવત્ સેવન કરવામાં આવે તે નહિ પ્રગટેલું ભાવચારિત્ર પણ પ્રગટ થયા વિના રહેતું નથી. માટે દીક્ષા અને વડી દીક્ષારૂપ દ્રવ્યચારિત્રનું મહત્વ પણ જરાય ઓછું નથી. “અધ્યાત્મસાર ગ્રંથમાં પ્રથમ અધિકારમાં મહોપાધ્યાયજીએ કહ્યું છે કે, માત્ર દ્રવ્યચારિત્રને સ્વીકારનારા એવા અનંત આત્માઓ આજ સુધીમાં થઈ ગયા કે જેમને ગુજ્ઞા પારસંચરૂપ, ગુરુકુલવાસ અને ગચ્છવાસનું સેવન કરતાં કરતાં એ અપૂર્વ વિલાસ પ્રગટ થઈ ગયે કે તે જ ભવમાં ભાવચારિત્ર પામીને તેના પરિણામે તે જ ભાવમાં કેવલજ્ઞાન અને નિર્વાણપદ પામી ગયા.
જે લેકે ભરત ચક્રવતના દષ્ટાંતને આગળ કરીને દ્રવ્યચારિત્રની અનુપગિતા સમજાવે છે તેઓ એ વાત સમજી રાખે કે જે ભરત વગેરેને દ્રવ્યચારિત્ર વિના કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત થયું તેમને પણ દ્રવ્યચારિત્રની અનુપગિતા કદી લાગી ન હતી. પરંતુ તેઓ તે આવા દ્રવ્યચારિત્ર મેળવવા માટે તલસતા હતા. હજી દ્રવ્યચારિત્ર વિના કેઈને કેવળજ્ઞાન થઈ શકશે પરંતુ “દ્રવ્યચારિત્ર બિનજરૂરી છે” એવું માનનારા એકાદ પણ આત્માને અનંતા કાળમાં આશ્ચર્યરૂપ પણ કેવળજ્ઞાન થઈ શકનાર નથી.
