________________
૨૧૧
મુનિજીવનની બાળપોથી-૬ તે આત્માઓને સ્ત્રીવેદની પ્રાપ્તિ થઈ એમ શાસ્ત્રકાર ફરમાવે છે. આની ઉપર એ સવાલ પેદા થાય કે જે નાનકડા અતિચારોનું પણ પ્રાયશ્ચિત્ત ન કરવાથી આવું કટુફળ આવતું હોય તે વર્તમાનકાળના અમે મુનિઓ કેટલા મેટા અતિચારે સેવીએ છીએ તે શું અમારે તે કદી મેક્ષ નહિ જ થાય ને ? આ સવાલનો જવાબ એ છે કે બ્રાહ્મી-સુંદરીના આત્માને અતિચાર દોષ નાનકડા કાંટા જે હતો પરંતુ પશ્ચાત્તાપરૂપી વિશુદ્ધ અધ્યવસાય દ્વારા તેને ઉદ્ધાર કરવામાં આવ્યું ન હતું. આપણું મેટા દોષે ભલે કેન્સરની ગાંઠ જેવા હોય, પણ તેના પશ્ચાત્તાપના જોરદાર અધ્યવસાયપૂર્વકના પ્રાયશ્ચિત્ત કરવા દ્વારા જે તેને ઉદ્ધાર કરી દેવાતું હોય તે આપણે મેક્ષ બિલકુલ નજીકમાં આવી જાય. જીવનમાં કશી જ મેટી સાધના ન કરનારા બલકે ઘોર પાપે સેવનારા દઢપ્રહારી અને ચિલાતી વગેરે આ હકીકતનાં જીવંત દૃષ્ટાંત છે. આ ઉપરથી સમજાશે કે માત્ર બે વખતનાં પ્રતિક્રમણથી અતિચારેની શુદ્ધિ થઈ જતી નથી. તે પ્રતિકમણની ક્રિયાઓ પ્રાયશ્ચિત્તના અધ્યવસાયને જગાડવા માટે છે. પરંતુ જેને તે અધ્યવસાય જાગે જ નહિ તેને તે ક્રિયાઓ નિષ્ફળ જાય છે. બ્રાહ્મી અને સુંદરીના આત્માઓનાં માત્ર પ્રતિકમણે આ જ કારણસર નિષ્ફળ ગયાં હતાં. આ રીતે તત્ત્વવિચાર કરવાથી તારક તીર્થકર દેવેએ પ્રરૂપેલી વાતેના ઊંડાણ સુધી પહોંચાય છે; ત્યાંથી સમગ્ર જીવનને પ્રકાશિત કરી મૂકતે બેધને કઈ તેજલિસોટો પ્રાપ્ત થાય છે. માટે દરેક સાધુએ શાસ્ત્રના
