________________
૧૭૨
મુનિજીવનની બાળપોથી-૬ પ્રધાનતા છે એ બતાવવા માટે અને તે બે કરતાં ચારિત્રનું બળ વધારે છે તે દર્શાવવા માટે ચારિત્રની આરાધના અંગે કોત્સર્ગ પ્રથમ લીધો અને તે બે લોગસ્સનો જણાવ્યો. છે હું આવશ્યક
ત્યાર પછી જે પચ્ચકખાણ કરવાનું છે તે છઠ્ઠ પશ્ચફખાણ નામનું આવશ્યક છે. આ છ આવશ્યકમાં જ્યાં
ક્યાંય પણ વધારાનાં સૂત્રોને ઉમેરો થયો છે તે હવે પૂર્વાચાર્યોની આચરણ સ્વરૂપ બનવાથી તેને અ૫લાપ કરી શકાય નહિ. અશઠ એવા આચાર્ય કેઈ પણ સ્થાને કોઈ પણ કારણથી જે અસાવદ્ય આચરણને આરંભ કર્યો હોય અને તે આચરણને બીજા ગીતાર્થોએ નિષેધ ન કર્યો હોય છે તેવું આચરણ – ભલે તેને શાસ્ત્રમાં પાઠ ન મળતે હોય તે પણ – બહુજનસન્માન બનવાથી માર્ગ સ્વરૂપ બની જાય છે, જેમ શાસ્ત્રવચન તે મોક્ષમાર્ગ છે તેમ આવી આચરણ તે પણ મોક્ષમાર્ગ છે. તેને અ૫લાપ કેમ કરી શકાય ?
ચોથા પ્રતિકમણ આવશ્યકમાં જે અબ્દુઓ ખામવાની ક્રિયા છે તે હાલ તે આચરણારૂપ બની છે; ખરેખર તે જેટલા સાધુ હોય તે બધા(છેલ્લા બે સાધુ સિવાય)ને ખમાવવાના હોય છે. એટલે કે જે વીસ સાધુની માંડલી હોય તે ઓગણીસમા સાધુ સુધી દરેક સાધુએ પિતાના વડીલને ખમાવવાનું હોય છે. આ રીતે મોટી સંખ્યાવાળા સાધુઓની માંડલીમાં પણ સમજવું.
