________________
મુનિજીવનની બાળપોથી–૫
સામાન્ય રીતે પુરુષ માટે બત્રીસ કોળિયા (કુકડીના ઈંડા પ્રમાણે એક કેળિયે)અને સ્ત્રીને માટે અઠયાવીસ કોળિયા, તે પ્રમાણસર આહાર કહેવાય. આ કૂકડી બે પ્રકારે છે. | (i) ઉદરકૂકડી જેટલે આહાર વાપરવાથી પેટ ભરાય તેટલો આહાર. | (ii) ગલકૂકડી પિતાના પેટમાં જેટલે આહાર સમાતે હોય તેને બત્રીસ ભાગ અથવા એટલે કળિયે મેંમાં મૂકતા મેઢાને દેખાવ વિકૃત ન થાય અથવા જેટલે કેળિયે સહેલાઈથી મેંમાં મૂકી શકાય તે ગલકુકડી કહેવાય.
ઉદરકુકડીમાં આહારનું પૂરું પ્રમાણ બતાવ્યું છે. જ્યારે ગલકકડીમાં એક કેળિયાનું માપ બતાવ્યું છે. આ બને દ્રવ્યકુકડી કહેવાય.
ભાવકૂકડી જેટલે આહાર વાપરવાથી શરીરમાં સ્કૃતિ રહે અને રત્નત્રયીની આરાધના સુંદર થાય તેટલા આહારને બત્રીસ ભાગ તે ભાવ કુકડી કહેવાય. સાધુએ બત્રીસ કેળિયામાંથી ઓછા કરતા કરતા આઠ કેળિયા પ્રમાણ આહાર સુધી આવી જવું જોઈએ.
સાધુએ હિતકર એટલે પ્રકૃતિને માફક તથા નિર્દોષ, મિતકર એટલે બત્રીસ કેળિયાને પ્રમાણસર અને અલ્પ એટલે ભૂખ કરતાં પણ ઓછે આહાર કરે જોઈએ. તેવાએ વૈદ્ય પાસે જવું પડતું નથી. ઊલટુ તેઓ પોતાના જ આત્માના વૈદ્ય બને છે.
