________________
उपरनी वन्ने कडीओमां ए कृतिओ रच्यानी सालो जणावी छे । आमां बनेमां 'युग युग' शब्द वपरायो छे । हवे सवाल ए छे के, आ शब्द वे अने चार बने संख्यानो वाचक छे; तो अहीं कई संख्या लेवी ? वे के चार ? आ माटे केटलाक विद्वानो युगधी चारनी ज संख्या गणवानो आग्रह धरावे छे; ज्यारे हुं तेथी जुदो पहुं हुं । अलबत्त प्रस्तुत निर्णय करवा माटे अकाट्य साधन तो कोई ज नयी । परंतु अहीं युगनो अर्थ चार करवा करतां वे करवो वधु संगत छे, एटलुं अन्तःपरीक्षण द्वारा अनुसन्धान करीने निर्णयनी नजीकमां जरूर जई शकीए छीए । त्यारे थोडोक विचारविमर्श करीए : जो वने युग शब्दनो अर्थ चार चार करीए तो १७४४नी सालमां सुरतना चातुर्मासमां वने स्वाध्यायोनी रचना करी" एम निश्चित थाय । एटले जैन साधुना नियम मुजब कार्तिक सुदि चौदश सुधी (चातुर्मास समाप्तिदिन) त्यां ज रह्या हता ते सुनिश्चित थयुं । हवे पादुका उपरना लेखमां १७४५नी साल अने मागसर सुदि ११ नी अंजनशलाकाने ते राजनगर - अमदावादमां कर्यानुं जणाव्युं छे । तेमनो देह डभोईमां
पड्यो वा सुनिश्चित छे । सुरतनुं १७४४नुं चातुर्मास कार्तिक सुदि चौदशे पूर्ण थाय । एटले वामां वहेलो विहार कार्तिक सुदि पूनमे करी शके । पूनमे विहार करी डभोई तरफ प्रयाण कर्यु होय एम मानीये तो पूनम अने पादुकानी अंजन - प्रतिष्ठा (तेय अमदावादमां) वच्चेनो गाळो मात्र २७ दिवसनो छे । अहीया विचारवानुं ए छे के, आटला दिवसोमां, तेओ एकाएक विहार करे सुरतथी ८० माईल दूर डभोई आवी पहोंचे, तुरतातुरत अनशन करवाना संयोगो ऊभा थाय; कालधर्म पामे; अने पाछा रेलगाडी के मोटरना साधन विनाना जमानामां अमदावाद समाचार पहोंची जाय, संगेमरमरनी कमलासनस्थ पादुका पण बनी जाय, अने अंजन थई जाय--आ बधुं संभवित लागे छे खरुं ? मारो अंगत जवाब तो 'ना' छे। छतांय घडीभर मानो के संभवित छे, तो पछी डभोईमां चातुर्मास कर्यानी कई साल नक्की करवी ? आ वधी विषमापत्ति टाळवा युगयुगनो अर्थ चार न करतां जो वे करीए तो बधी समापत्ति थई जाय । जो के युगयुगथी तो २२, २४,४२,४४ आम चार विकल्पो कल्पी शकाय छे। छतांय वीजा पुरावा -- साधनो तपासवा अने विचारविनिमय करवा माटेनां द्वारो खुल्लां ज छे । उपाध्यायजी अंगेनी केटलीक बावतो साफसूफी ने परामर्श मागी रही छे, तेमांथी महत्त्वत्नी बाबतो हुंरजू करूं छु ।
१ - उपाध्यायजी काशी* गया त्यारे विनयविजयजी तेमनी साथे गया हता; त्यांना ब्राह्मण भट्टाचार्य जैनमुनिने भणावे तेम न हता, तेथी ते बने साधुओ नामांतर अने वेषांतर करीने रह्या, 'चिंतामणि' नामनो न्यायग्रन्थ गुरुनी गेरहाजरीमां गुरुपत्नी पासेथी मागीने एक रातमां बने जणाए कंठस्थ करी लीधो" - आवी जे किंवदन्ति चाली आवे छे ते तद्दन खोटी छे । श्री यशोविजयजी साथे तेमना गुरु श्रीनयक्जियजी ज गया हता पण 'नय'नी आगळ 'वि' वधीने 'विनय' विजय बनी गयुं छे । अन्य स्थले पण 'श्री नयविजय' मांनो 'श्री' वराबर न वंचावाथी, भ्रमणा के प्रमादथी 'श्री' ने ठेकाणे 'वि' वांचीने विनयविजय करी नांख्युं छे । वाकी अनेक पुरावाओथी हकीकत निश्चित छे के उपाध्यायजी साथै नयविजयजी ज हता । वली विनयविजयजीनी ग्रन्थरचनादिकनी सालवारीथी पण विनयविजयजी न ज हता ए सुनिश्चित बीना छे । एटले आवी दन्तकथाओ लखवी के बोलवी बंध थवी जोईए ।
* આ વાતની સાક્ષી ઉપાધ્યાયજીના ગ્રન્થોની અનેક પ્રશસ્તિઓ આપે છે.
[ १६८ ]