________________
૩૩૬
શ્રીચંદ્ર કેવલીનો રાસ તો માખણ વલોવવાની મહેનત આર્યલોકો શા માટે કરે? અર્થાત ઉતાવળ કરીને દૂચ વલોવે તો દૂઘ બગડી જાય અને ઘી ન મળે. काव्यं-सहसा विदधीत न क्रिया,-मविवेकः परमापदां पदं
वृणुते हि विमृश्यकारिणं, गुणलुब्धाः स्वयमेव संपदः १ અર્થ –વિવેક વિના સહસા કાંઈ કામ કરવું નહીં, કારણકે અવિવેક છે, તે પરમ આપત્તિનું સ્થાનક છે; વળી વિચારીને કામ કરનાર મનુષ્યને તેના ગુણોએ કરી લોભ પામેલી એવી સર્વ સંપત્તિઓ પોતે જ આવી વરે છે. તે નિસુણી કહે શ્રીચંદ્ર રાજા, વજસિંહ નૃપ પ્રત્યે તાજા હો; હો. એહ તુમારો દોષ ન કોઈ, વિષમ કર્મગતિ હોઈ હો. હો ૨૮ જીવ ને કર્મ અનાદિ સંબંઘ, સમયે સમયે નવો બંઘ હો; હો. કિહાંએક બળિયું કર્મ કિહાંએ, જીવ તે બળિયો કિહાંએ હો. હો ૨૯ यतः-कत्तवि जीवो बलीयो, कत्तवि कम्माई हुंति बलियाई
जीवस्सय कम्मस्सय, पुव्व निबद्धाई वईराई १ તેહવી બુદ્ધિ તેહવી સહાય, જેહવી ભવિતવ્યતા થાય હો; હો. પરમ દુઃખ અસહન તે જાણી, કરુણા તે ઉપર આણી હો. હો૩૦ બંઘનથી છોડાવી તે પાસે, થાપ્યો ભૂપ ભુજાની ઉલ્લાસે હો હો. અરે! સ્ત્રીને કાજે એ શું છળ કીધું, કુળને મહેણું દીધું હો. હો૩૧ સુકુલ જન્મને એહવું ઘટે, જે કીજે તે ભોગવ્યા વિણનમિટે હો; હો. એમ ઉપદેશ દેઈને વાર્યો, બંઘન દુઃખથી ઉગાર્યો હો હો ૩૨ સંત તણી કરુણા સવિ જગમાં, વિસ્તરતાં છે વગમાં હો; હો લિખિત લેખ જે હોયે લલાટે, તે લહી બહાં કોય ન પાડે હો. હો ૩૩ કહે કન્યાને હવે પ્રતિબોઘહ, ભદ્ર મ મ કર દુઃખ પ્રબંઘહ હો; હો. માનવ જન્મ એ દુર્લભ લહીએ, હત્યા કલંક ન વહીએ હો. હો.૩૪ મન ચિંતવ્યો નવિ હોવે ભરતા, વચન અંગીકૃત પણ નિરતા હો; હો પાણિગ્રહણે જેહ આદરિયો, તે ભર્તા નારીએ વરિયો હો. હો૩૫ એક વાર ચઢે કાષ્ઠની હાંડી, પછે ચઢે થાયે ભાંડી હો; હો પણ કાયે જલ સજ્જનની વાણી, જિમ એક વાર કહેવરાણી હો. હો ૩૬
૧. કલંક
