________________
[ ૪૭ ] આટાણે જ પ્રભુએ પાંચ સંકલ્પ કર્યાઃ (૧) અપ્રીતિ થાય ત્યાં રહેવું નહિ. (૨) પ્રતિમા ધારણ કરીને રહેવું. (૩) ગૃહસ્થને વિનય ન કરવો (૪) કરપાત્રી બનીને આહાર કરે (૫) પ્રાયઃ મૌન જ રહેવું !
ચાતુર્માસમાં વિહાર કરીને પ્રભુ અસ્થિક-ગ્રામમાં પધાર્યા.
અસ્થિક-નામની પાછળ જ વેરનો એક દદલ-વિપાક કણસી રહ્યો હતો. શૂલપાણિ યક્ષના દેરી-દ્વારે પ્રભુ આવ્યા, ત્યારે સાંજ થવા આવી હતી. ઇન્દ્રશર્મા-પૂજારી હાંફળો-ફાંફળે થતો દેડી આવ્યું. એણે પ્રભુને વિનવ્યા :
પ્રભો ! મોતને કાં નોંતરે? આ દેરી-દ્વાર સમી સાંજ પછી મૃત્યુ-દ્વાર બને છે. એમાં પ્રવેશનારો કદી હેમખેમ પાછો ફરતો નથી.”
શૂલપાણિચક્ષનો ઈતિહાસ માંચક હતો. ઘણું વર્ષો પહેલાં આ ગામમાં એક સાથે આવેલે. સાથેની પાસે પાંચસો ગાડાં હતા. વચમાં નદી આવી. ગાડાં નદીમાં ખૂંપી ગયા. બળદો હાં ગયા. ત્યારે એક બળદ પાંચસો ગાડાની ધૂંસરી ઉઠાવીને અગ્રેસર થયો અને જીવસટોસટની બાજી લગાવીને, પાંચસો ગાડાને એ હેમખેમ બહાર તાણી લાવ્યા. ખેલ જીવસટોસટનો નીવડ્યો. સાર્થ પતિએ જોયું કે–પાંચસો ગાડાંઓનો તારણહાર શરીરથી મૃતપ્રાયઃ થઈ ગયે હતો. એના સાંધે-સાંધા તૂટી ગયા હતા. એમણે ગામમુખને બોલાવીને કહ્યું : લે, આ પૈસા! પાંચસે ગાડાંને તારણહાર આ બળદ મને પ્રાણપ્યારો છે, પણ એનું શરીર હવે ડગ ભરવા ય સમર્થ નથી. તમે આની સારસંભાળ લેજે. હું જાઉં છું, પણ મને લાગે છે કે-મારા હૈયાને એક ટુકડો હું અહીં મૂકતા જાઉં છું !
સાર્થ વિદાય થઈ ગયો. પૈસા હાથમાં આવી ગયા હતા.
