________________
[ ૩૦ ]
ભવમાં જ ખીલી ઉઠી. આવા વૈમવી વાયરા વચ્ચે પ્રિયમિત્રનું મન, સંસારથી ઉદ્ભાસ રહેતુ. અંતરના આંગણે જલતા વિરાગ–ચિરાગ વૈભવના આવા વાયરા વચ્ચે જલતે રાખવેા. સહેલા ન હતા. પણ પ્રિયમિત્ર પેાતાની એ વિરાગ–જયાતને બરાબર જલતી રાખી શકયા.
રાજ ભવનના વાતાયનમાં ઊભીને એક-વાર પ્રિયત્રિચક્રી આકાશ-દ્રુન કરી રહ્યા હતા. નિરભ્ર-આકાશમાં એકાએક વાદળ ચડી આવ્યા. ઘેાડી પળેામાં પછા એ વિખરાઈ ગયા. આકાશ પુનઃ નિરભ્ર બની ગયું. પ્રસગ તે આ સાવ સામાન્ય હતા. પણ પ્રિયમિત્રને આ પ્રસંગમ –અખિલ-વિધની અનિત્યતાનેા હૂબહૂ ચિતાર
દેખાયા. મનેામન એ ખેલ્યા :
‘સંસારના આ આકાશમાં પણ સ્નેહના વાદળ-દ્રુળ આમ અચાનક જ એકઠાં થાય છે અને અચાનક જ વિખરાઈ જાય છે ને ? ક્ષણિકતાની આ અસ્થિર-મૂર્તિને રીઝવવા. શાશ્ર્વતના અમ્રૂટ-સૈાન્દ્ર ને કેમ નંદાવા દેવાય ?’
વાતાયનમાંથી ચક્રવતી નીચે આવ્યા ને સાંભળ્યું કે, ઉદ્યાનમાં શ્રી પેટ્ટિલાચા પધાર્યા છે. એએ ચતુર ંગી એના સાથે વદન માટે નીકળ્યા.
આકાશ-દર્શનથી ખીલેલી વિરાગની વનરાજી માટે, આચાની ધર્મ-દેશના વસંત--ઋતુ બની ગઈ ચક્રવતીએ પેાતાના સર્વવિરતિગ્રહણના નિર્ણય જાહેર કર્યાં. પુત્રને માથે રાજ્યના અભિષેક કરીને, સાપ જેમ કાચબી તજે-એમ વિરાટ વૈભવને વેગળા મૂકીને એ સયમને પંથે ચાલતા થયા. એક ક્રેડ-વર્ષનું આયુષ્ય હજી ભાગવવાતુ હતું. આ કાળ દરમિયાન વિશુદ્ધ-વિશુદ્ધ સંયમને સર કરતા, પ્રિયમિત્ર-મુનિએ એક દિવસ દેહત્યાગ કર્યો ને એએ શુક્રનામના સાતમાં દેવલેાકમાં દેવ થયા.
