________________
૨૮૦ મત્સ્ય--ગલાલગ મેદાન કેઈ ને સદા અનુકૂળ રહ્યું છે, કે આપણને રહેશે? વિજયસુંદરી વરમાળ કોને આપશે તે નિર્ણત હોતું નથી. એના કરતાં આપણે ભારબજમાં રહીએ—એ શું ખોટું ?”
મંત્રીરાજ, પણ અવન્તિની આબરૂને લૂંટનાર આ વત્સરાજને શિક્ષા ન કરવી? એની માએ પણ આપણને ઠગ્યા, છોકરો પણ આપણી સાથે રમત રમી ગયે! ડોસી મરવાને વધે નથી, આ તો જમ ઘર જોઈ જાય છે.”
“આપણને કઈ ઠગી શકે તેમ નથી. આપણે તે હાથે કરીને ઠગાયા છીએ. એ દિવસે ભગવાન મહાવીરની પર્ષદાનું આપણે માન રાખ્યું, મહારાજ ! એ કાર્ય તે આપણી કીર્તિને અમર કરનારું નીવડયું. આ વત્સદેશની વાત પર ક્રોધ નહિક્ષમા દાખવીએ. એને માફ કરીએ તે જગમાં આપણે હલકા નહિ લાગીએ. છોરુ કરુ થાય, પણ માવતરે તે મમતા જ દેખાડવી ઘટે. '
મંત્રીરાજ, મારે કોપાનિ એમ શાંત નહિ થાય!”
તે સ્વામી, આજ્ઞા આપે તે અત્યારે ચઢાઈ કરી દઉં. પણ છોકરાને મારનારી મા આખરે પોતે રડવા બેસે છે, એટલું યાદ રાખજે.”
અવન્તિપતિ વિચારમાં પડી ગયા. મંત્રીરાજે તક પારખી લીધી હજી જેવી હૈયા-દીવાલમાં કંઈક નરમાશ આવતી હતી. એમણે આગળ ચલાવ્યું:
“ક્ષમામાં ખરી શક્તિ છે. મહારાજ, વારંવાર લડાઈએ જગાવવાની વૃત્તિઓને આપણે દાખવી જોઈએ. શાતિમાં સાચું સુખ છે. એક લાડાઈ હજારે ઉજાગરા ને લાખો મુશ્કેલીઓ
