________________
પોતાના પડા : ૧ સહુને બનાવ્યાં ! અરે, હું પણ મૂખ કે, કે સમસ્ત વદેશમાં ગુલામીના વેપારની બંધી માટે રાજ–આજ્ઞા કાઢવા માટે તૈયાર થઈ ગયે. બેએક દિવસ વધુ વીત્યા હત તે એમ બની પણ ગયું હોત! મને એ વખતે વિચાર સરખે પણ ન આવ્યું કે આ સ્ત્રીઓ આ રીતે અંતઃપુરમાં મનમાન્યા પુરુષથી યથેચ્છ વિલાસ ભેગવવાની તક ઊભી કરવા માગતી હતી ! અરે, સંસારમાં પુરુષને બધી બાબતમાં વિશ્વાસ કરી શકાય, પણ એક સ્ત્રી, અને તે પણું સૌંદર્યવતી સ્ત્રીના વિષયમાં કદી વિશ્વાસ ન કરી શકાય. હળાહળ વિષભરેલા નાગને ઘરમાં સંઘરે ઓછો ભયાનક છે, પણ સુંદર સ્ત્રી જે ઘરમાં છે ત્યાં જુવાન પુરુષને માત્ર પડછાયે પણ વિષથીય વધુ કાતીલ બને છે! અલબત્ત, આ ગુલામેને થોડું દુઃખ જરૂર થાય છે, પણ એમની કિંમત કેટલી વધી જાય છે! આખી જિંદગી કેવી સુખમાં પૂરી થઈ જાય છે! ન કંઈ આળપંપાળ, ન કેઈ જાતની જંજાળ. બિચારા બીજા સંસારીઓ તે ન જાણે કેવી ભયંકર દશા ભોગવી રહ્યા હોય છે ! ન ખાવાના ઠેકાણું, ન રહેવાના ! વળી વધુ માણસેના સુખ માટે થોડા દુઃખ ભેગવે તે કંઈ ખોટું પણ નથી!
રાજા શતાનિકની વિચાર-નૈયા ભારે વાવંટેળમાં સપડાઈ ગઈ હતી. રાણની જંઘા પરના બે તલ ન જાણે એના મનચક્ષુ આગળ કેવાં કેવાં કલ્પના-દક્ષે રજૂ કરી રહ્યા હતા. વૃદ્ધ પુરુષ જુવાન સ્ત્રી સમક્ષ પોતાની અશક્તિને એકરાર કરી શકતું નથી. પણ એ જાણતા હોય છે, કે
