________________
૭૪ મત્સ્ય લાગલ
ચંદના, તું ધન્ય બની ! મહાગીના મૂંગા મૂંગા કેવા મહાઆશીર્વાદ તને મળ્યા ! ”
એમણે તે સહુને ધન્ય કર્યા, ને આપણે સમજીએ તે સમજાવ્યું કે પશુ, પંખી કે મનુષ્ય–કોઈને ગુલામ બનાવવા પાપ છે. ગુલામી પાય છે. ગુલામ પણ તમારા જેવો જ-અરે, કોઈ વાર તમારાથી પણ શ્રેષ્ઠ માણસ છે!” નંદાદેવીએ કહ્યું.
“એવું બલી આ નફફટ ને નઘરોળ ગુલામોને ફટવીશ. મા ! આપણાથી પણ શ્રેષ્ઠ !” એક વૃદ્ધ રાજપુરુષે કહ્યું.
શ્રેષ્ઠ! સાત વાર શ્રેષ્ઠ ! જે પારકાના સુખ માટે દુખ ઉઠાવે તે શ્રેષ્ઠ ને પિતાના સુખ માટે પારકાને દુઃખ આપે તે કનિષ્ઠ ! ભગવાનનું તો વચન છે, કે કોઈ પણ કર્કશ વચન, કઠિન વર્તાવ ને કઠેર વ્યવહારને આ જગત તે પડે છે. આ તે સદાને બજાર છે, જેટલું આપશે એટલું પામશે!વિજયા દાસી બોલી, અને ચંદનાને ભેટી પડી. “બહેન, તું તે ધન્ય છે. તારા જેવો પ્રભુપ્રસાદ પામવા એક વાર નહિ, સે વાર ગુલામ બનવા તૈયાર છું!”
પણ સંસારમાં સહુ એક મતના હેતા નથી. જેઓ સૂર્યને દિવસને રાજા માને છે, તેની સામે છછુંદર જેવા પ્રાણીઓને વિરોધ પણ હશે, એ એને નકામી વસ્તુ પણ. માનતા હશે. કેટલાક કર્મચારીઓ માનતા હતા, કે નાની વાતને છેટું મહત્વ અપાય છે! જ્યાં સ્ત્રીઓનું ચલણ, હોય ત્યાં આવું જ બને !
