________________
અત્યારે એ સૌને મોહ મૂંઝવી રહયો છે. મોહની મૂંઝવણના યોગે પેલી તરફ શ્રી રામચંદ્રજી અને આ તરફ શ્રીમતી સીતાજી શું બોલે છે ? એ 5 આપણે જોયું. આત્માના ભયંકર અકલ્યાણના કારણભૂત એ મોહથી દરેક કલ્યાણકાંક્ષિએ ચેતતા રહેવું જોઈએ. ત્યાગી અને તપસ્વી આત્માઓ પણ જો ભૂલે તો એમને ય મોહની મૂંઝવણમાં ફસાઈ જતાં હું વાર લાગતી નથી. ધર્મના અનુષ્ઠાનો આચરવાનો, તપશ્ચર્યા આદિ કરવાનો, વિરતિનો આદર કરવાનો અને ધ્યાન આદિ કરવાનો હેતુ મોહને મારી, મોક્ષને પ્રાપ્ત કરવાનો હોવો જોઈએ. જો કે આજે તો પૂર્વ કાળના જેવો સ્નેહ ભાગ્યે જ ભાઈ-ભાઈ વચ્ચે કે દીયર-ભોજાઈ વચ્ચે હશે. આજે તો સાંસારિક સ્વાર્થ એટલો વધી ગયો છે કે ભાઈ ભૂખે મરતો હોય છતાંપણ શ્રીમંત ભાઈ એની ખબર ન લે એવું પણ બને છે.
હવે એ પ્રકારે કરુણપણે રુદન કરતાં શ્રીમતી સીતાજીને કોઈક કૃપાવતી વિદ્યાધરીએ અવલોકિની વિઘા વડે જોઈને કહયું કે, “હે દેવી ! આપના દિયર સવારે સાજા થઈ જશે અને શ્રી રામચંદ્રજીની સાથે આપની પાસે આવીને આનંદ પમાડશે." શ્રીમતી સીતાજીને માટે આ પ્રકારનું આશ્વાસન થોડું નથી. વિદ્યાધરીની વાણીથી તે વખતે શ્રીમતી સીતાજી સ્વસ્થ અવસ્થાવાળા બન્યા અને જાગતાં રહીને ચક્રવાકીની જેમ સૂર્યોદયનું ચિંતવન કરવા લાગ્યાં.
શ્રી રાવણની અવદશા - મૂચ્છ અને રુદન આ બાજુ શ્રી રાવણની શી દશા થઈ છે ? એનું વર્ણન હવે આવે છે. “આજે લક્ષ્મણને હણ્યો" એ વિચારે શ્રી રાવણ હર્ષ પામતાં અને ભાઈ, પુત્ર તથા મિત્રના બંધનને સંભારીને ક્ષણમાં શ્રી રાવણ રડતા. “હા, વત્સ કુંભકર્ણ ! તું તો મારો બીજો આત્મા જ હતો : હા ઈન્દ્રજિત અને મેઘવાહન ! તમે મારા બીજા બાહુઓ જેવા હતા ! હા, જંબુમાલિ આદિ વત્સો ! તમે મારા રૂપાંતરની ઉપમા જેવા હતા. પૂર્વે અપ્રાપ્ત એવા બંધનને તમે ગજેન્દ્રોની જેમ કેમ પ્રાપ્ત થયા?" આ રીતે પોતાના બંધુઓના નૂતન બંધનાદિને સંભારી સંભારીને શ્રી રાવણ પુન:
અમોધ વિજયાશક્તિ શ્રી લક્ષ્મણ મૂચ્છ અને જાગૃતિ...૩
