________________
.....લંક વિજય.... ભ૮-૪
વિપરીત સંયોગોથી
આત્માએ બચવાની ઘણી જરૂર છે જ્ઞાનીઓ પ્રમાદથી ચેતતા રહેવાનું અને કર્મની વિચિત્ર દશા હોવાનું ઉપદેશે છેતે કેટલું જરૂરી છે? તેનો આમાંથી પણ ખ્યાલ આવે તેમ છે. બાહાભાવનું અયોગ્ય દર્શન આત્માની કેટલી ખાનાખરાબી કરે છે તે આ ઉપરથી સમજાય તેમ છે; માટે જ જ્ઞાનીઓ વિષય-કષાયની છાયાથી પણ છેટા રહેવાનું ફરમાવે છે. પોતાને વિષયવાસના નહિ સ્પર્શે, એવું અભિમાન રાખી વિષયવૃત્તિને ઉત્પન્ન કરનારા સંયોગોમાં જાણી-જોઈને જનારા, કાં તો પડવા જાય છે અને કાં તો વિષયી હોવા છતાં અવિષયી હોવાનો દંભ સેવે છે. અનાદિકાળથી આત્મા વિષયોનો અભ્યાસી છે. વિષયો તરફનો ઢળાવ એ નવીન નથી. સંયોગના યોગે બધા પડે જ એવું એકાંત નથી, પણ એટલા ખાતર કુસંગોમાં જવું એમ જ્ઞાનીઓ ફરમાવતા નથી. ચેતીને ચાલવાનું જ ફરમાન અને ચેતીને ચાલવા છતાં વિપરીત સંયોગો આવી પડે તો કાળજીપૂર્વક બચી શુદ્ધ રહી દૂર નીકળી જવાનું ફરમાન કરે છે. સંયોગોએ તો મોટા મોટા મુનિઓના અને તપસ્વીઓના વ્રતનો ભંગ કરાવ્યો છે. વિષયવૃત્તિને અતિ આધીન બની ગયેલા એ જીવતર ફના કરે છે. પણ ઘેલછા છોડતા નથી, એટલી પ્રબળતા વિષયવૃત્તિની છે. અને એથી વિષયવૃત્તિને ઉત્પન્ન કરનારા સંયોગોથી સદા દૂર રહેવા પ્રયત્ન કરવો એ જ ડહાપણભર્યું છે. આ રીતે બચતા રહેવા છતાં પણ કોઈ તેવી સ્થિતિ આવી જાય તો તે વખતે આત્માની સાવધગીરી જાળવી અણીશુદ્ધ પાર ઉતરી જવું એ બીજી વાત છે. ઉપકારી મહાપુરુષો એ જ ફરમાવે છે કે તેવા સંયોગોથી
પણ બચતા રહેવું અને અનંતજ્ઞાનીઓની આજ્ઞાના પાલનમાં શિથિલતા ૨ ન આવે તેની સંપૂર્ણ કાળજી રાખવી.
અહીં દીક્ષા આપનારા ગુરુ કાચા એમ કહેવાય ? ગુરુએ ૧ પરીક્ષા કેમ ન કરી ? એમ આજના તો કહી દે. પણ શાસ્ત્રના જાણકાર
