________________
ભાગી જવું પડ્યું હતું. પુણ્યોદય બળવાન હોય તો, દેવો પણ કાંઈ કરી શકતા નથી. છતાં અભિમાનીને એ ન દેખાય, તે સ્વાભાવિક છે. દુનિયામાં પણ એવા મિથ્યાભિમાનીઓ ક્યાં ઓછા હોય છે. પોતાના મિથ્યાભિમાનમાં પાગલ બનીને, જેની તેની સામે દુર કીયા કરનારા પરના ગુણને દોષરુપે જોવાની અક્કલ ધરાવનારા અને ઈર્ષ્યાથી પરાઈ જુઠ્ઠી નિંદા કરનારા આજે પણ ઓછાં નથી. પણ એવાઓની દયા ખાઈને સ્વ-પર હિતને આપણે ન ચૂકવું એ આપણો ધર્મ છે. જેઓએ ધર્મની સામે એકાંતે સ્વપરહિતઘાતક જેહાદ પોકારી છે, તેવા પાપાત્માઓ તો વસ્તુત: અકિંચિત્કર અને દયાપાત્ર જ છે.
બહુરૂપિણી વિઘાએ જ્યારે પ્રગટ થઈને એ પ્રમાણે કહાં, | એટલે એના ઉત્તરમાં શ્રી રાવણે એમ કહ્યું કે, “તારા વડે સર્વ નિષ્પન્ન થાય તેમ છે. પણ હમણાં તું તારા સ્થાને જા, અને જ્યારે હું તારું સ્મરણ કરું ત્યારે તું આવજે.' આ પ્રમાણે કહીને શ્રી રાવણે વિદાય કરેલી બહુરૂપિણી વિઘાદેવી અંતર્ધાન થઈ ગઈ, અને તે અંગદ આદિ વાનરો પણ પવનની જેમ ઉડીને પોતાની છાવણીમાં ચાલ્યા ગયા.
અહીં એ વાત યાદ રાખવી જોઈએ કે, શ્રી રાવણ વિવાની સાધનામાં એવા લીન બની ગયા હતા કે એમને અંગદ અને મંદોદરીના વૃત્તાંતની ખબર જ નહિ હતી. નહિતર અંગદાદિને એમ ઉડીને ચાલ્યા જવું એ ય ભારે પડત. બહુરૂપિણી વિદ્યા અને અંગદ આદિ વાનરોના ગયા બાદ, શ્રી રાવણે મંદોદરી અને અંગદના વૃત્તાંતને સાંભળ્યો, અને એથી તરત જ અહંકારગર્ભિત હુંકાર કર્યો, અર્થાત્ એમ બતાવ્યું કે, 'અંગદ એવું કરી ગયો છે, પણ હવે હું એની ખબર લઈ નાખીશ.' બળાત્કાર કરીને પણ રમવાનું શ્રી રાવણે શ્રી
સીતાજીને કહ્યું આ પછી જે બન્યું તેનું વર્ણન કરતાં ફરમાવ્યું છે કે "स्नात्वा भुक्त्वा च लंकेशोऽगादेवरमणे वने । ऊचे सीतां च सुचिरं, मया तेऽनुनयः कृतः ॥११॥
અવશ્યભાવિને અન્યથા કોણ કરે..
