________________
૧૮
.ભાગ-૩
સીતા-અયહરણ.
એ યોગ્ય છે. કારણકે શ્રી ભરત રાજા સમુદ્ર સુધીની પૃથિવી ઉપર શાસન કરનાર છે.'
આ સલાહ ઘણી જ સુંદર છે. કારણકે ધર્મનું પાલન કરતા આત્મા ઉપર કોપ કરવો એ ભયંકર પાપ છે. અને એ પાપથી બચાવનારી આ સલાહ છે. પાપ કરવા તૈયાર થયેલા આત્માને પાપ કરતા અટકાવવાની સલાહ આપવી એ ઉત્તમ આત્માઓનો ધર્મ છે. ધર્મની પ્રતિજ્ઞાને તોડાવવા તૈયાર થવું એ પાપ નાનુંસૂનું નથી. એ કારણે શ્રી લક્ષ્મણજીએ સ્પષ્ટ શબ્દોમાં સિંહોદર રાજાને હ્યું કે, ‘એવા એક ધર્મનિષ્ઠ રાજાના ધર્મમય કાર્યને નિમિત્ત બનાવીને તમારે તે રાજા ઉપર કોપ કરવો એ યોગ્ય નથી.' એક તો આ વાત છે અને બીજી વાત એ છે કે શ્રી ‘વજ્રકર્ણ રાજા સાથે વિરોધ નહિ કરવાનું શ્રી ભરતરાજાનું શાસન છે. અને એ શાસન તમારે માનવું એ જ યોગ્ય છે. કારણકે એ રાજાનું શાસન સમુદ્ર પર્યંત પૃથિવી સુધી પ્રસરેલું છે. એટલે એ રાજાના શાસનનું ઉલ્લંઘન કોઈથી પણ થઈ શકે તેમ નથી. આ પ્રમાણે બેય વાતો જણાવીને શ્રી વજ્રકર્ણ ઉપર કોપ કરવામાં બંનેય લોકમાં તમને નુકસાન છે. એમ શ્રી લક્ષ્મણજીએ જણાવ્યું. આ લોકમાં નુકસાન શ્રી ભરતરાજા તરફથી અને પરલોકમાં નુક્સાન એ ધર્માત્માના ધર્મકાર્યમાં વિઘ્ન કરવા રૂપ પાપથી છે. ઉભય લોકની આપત્તિથી બચાવનારી આ સલાહ છે. એ જ કારણે આ સલાહ સુંદર છે.’
શાંતિને બદલે કોપ
આ પ્રમાણેની શ્રી લક્ષ્મણજીની સલાહ ઉભય લોકનું હિત કરનારી હોવા છતાં પણ સિંહોદર રાજાને રુચિકર ન થઈ એવી સુંદર સલાહથી શાંતિ થવી જોઈતી હતી, પણ શાંતિ ન થતાં ઉલ્ટો સિંહોદર રાજાને કોપ થયો. શાંતિદાયક સલાહથી શાંતિ થવાને બદલે સિંહોદર રાજા ક્રુદ્ધ થયો. ક્રોધના આવેશથી આકુળ-વ્યાકુળ બની ગયેલ સિંહોદર રાજા આવેશમાં આવીને બોલ્યાં કે,
