________________
૧૨
..૮૮૮-અયહરણ......ભગ-૩
જો હરણ ર્યા વિના પાછા જ જાય તો મન માને નહિ અને પોતાની ઇન્ત ઘટે ! એટલે હવે તો દશા એવી થઈ કે જાણે એક તરફ જાય તો વાઘ ખાઈ જાય અને બીજી તરફ જાય તો નદી ડુબાવી દે ! આથી વિચારે છે કે હવે કરવું શું?
આ પ્રમાણે વિચાર કરતાં શ્રી રાવણે પોતે પૂર્વે સિદ્ધ કરેલી અવલોકની નામની વિદ્યા સ્મરી. આથી તરત જ તે વિદ્યાદેવી, ઘસીની જેમ અંજલિ જોડીને ત્યાં શ્રી રાવણની સમક્ષ આવી, એટલે રાવણે તે અવલોકની નામની વિદ્યાદેવીને આજ્ઞા કરી કે, ‘શ્રીમતી સીતાનું હરણ કરવામાં તું મને સહાયતા કર !” પરંતુ દેવીમાંય એટલી શક્તિ તો જોઈએ ને? ઉગ્ર પુણ્યશાળીના ઉગ્ર તેજ પાસે દેવ-દેવીઓની શક્તિ પણ અકિંચિત્કર બની જાય છે. સામો ગમે તેટલો બળવાન હોય તો પણ ઉગ્ર પુણ્યનું ઉગ્ર તેજ સામાની શક્તિ હરી લે છે. ઉગ્ર પુણ્યશાળીનો ઉગ્ર તેજ્યો પ્રભાવ જેવો તેવો હોતો નથી.
અવલોકની વિદ્યાએ શ્રી રાવણને શું કહ્યું?
અવલોકની નામની વિદ્યાદેવીને શ્રી રાવણે જ્યારે એમ કહ્યું છું કે, “સીતાનું હરણ કરવાના કાર્યમાં તું મને સહાયતા કર !” ત્યારે
તેના ઉત્તરમાં અવલોકની વિદ્યાદેવીએ જે કહ્યું તેનું વર્ણન કરતાં કલિકાલ સર્વજ્ઞ ભગવાન્ શ્રી હેમચન્દ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજા ક્રમાવે છે કે
"सावोचढासुकेौलि - रत्नमादीयते सुखम् । न तु रामसमीपस्था, सीता देवासुरैरपि ।
અવલોકની વિદ્યાદેવી શ્રી રાવણને કહે છે કે, વાસુકિ નાગના મસ્તક ઉપર રહેલું રત્ન લેવું એ સહેલું છે. પણ દેવ અને દાનવોને માટે પણ શ્રી રામચંદ્રજીની પાસે રહેલ શ્રીમતી સીતાજીને ગ્રહણ કરવાં એ સહેલું નથી.' અર્થાત્ તે અવલોકની વિદ્યાદેવી સ્પષ્ટ ભાષામાં કહે છે કે, શ્રી રામચંદ્રજીની પાસે રહેલ શ્રીમતી સીતાજીને ગ્રહણ કરવાને માત્ર હું જ અસમર્થ છું એમ નહિ, પરંતુ કોઈ દેવ કે ઘનવ, શ્રી રામચંદ્રજીની પાસે રહેલ શ્રીમતી સીતાજીને ગ્રહણ કરી શકે તેમ નથી.'
