________________
સાતમીના સગપણ સમું અવર 'ન સગપણ પણ કોય
સિંહાવલોકન : મનુષ્યલોકમાં સ્વર્ગ અને મોક્ષ :
આપણે “શ્રી ત્રિષષ્ટિશલાકા પુરુષ ચરિત્ર" નામના મહાકાવ્યના સાતમા પર્વમાં રામ-લક્ષ્મણની ઉત્પત્તિ, પરિણયન અને વનવાસગમન નામના ચોથા સર્ગમાં છેલ્લે છેલ્લે જોઈ ગયા કે, ‘શ્રી ભરત ભાઈની તથા પિતાની આજ્ઞાથી રાજ્ય લીધું. શ્રી દશરથ મહારાજાએ પણ મોટા પરિવારની સાથે સત્યભૂતિ નામના મહામુનિની પાસે સંયમ લીધું અને શ્રી રામચંદ્રજી, શ્રીમતી સીતાજી તથા શ્રી લક્ષ્મણજી સાથે આગળ પ્રયાણ કરી અવંતિદેશના એક પ્રદેશમાં પહોંચ્યાં.
ચોથા સર્ગમાં આપણે અનેક વસ્તુઓ જાણી, એક ઉત્તમકુળની મહત્તા જોઈ, શ્રી દશરથ મહારાજાને વૈરાગ્ય થવાનું નિમિત્ત પણ જોયું. માતા-પિતા, પુત્ર, પતિ, પત્ની, ભાઈ અને સાસુ-વહુ વગેરે કેવાં હોય તે પણ જોયું. શ્રી જિનેશ્વરદેવના શાસનના સંસ્કાર હોય તો મનુષ્યલોકમાં જ સ્વર્ગ છે. સ્વર્ગ તો મળે ત્યારે, પણ અહીં જ સાચા સ્વર્ગનો અનુભવ થાય છે. શરત એટલી જ કે, શ્રીજિનેશ્વરદેવની આજ્ઞા હૈયામાં બરાબર જચવી જોઈએ. શ્રી જિનેશ્વરદેવની આજ્ઞાના પ્રતાપે મનુષ્યલોકમાં સ્વર્ગ જ છે. એટલું જ નહિ પણ જો આત્મા એ આજ્ઞાનું પાલન કરતાંકરતાં આત્મસ્વરૂપમાં રમતો થઈ જાય, તો મોક્ષનો સાક્ષાત્કાર પણ અહીં જ થાય તેમ છે. પણ એ દશા આવવી જોઈએ.
સાહમ્મીના સગપણ સમું અવર ન સગપણ કોચ..૧
