________________
પણ ધર્મનો દ્વેષ કારણ છે. જે લોકો આજે ભૂખ્યાઓની ભૂખની વાતો કરીને જનતાને ધર્મચર્ચા અને ધર્મક્રિયાથી ઉભગાવી રહ્યા છે, તેઓ જનતાની કે ભૂખ્યાઓની દયા નથી ખાતા. પરંતુ જ્યતાનું ભયંકર અહિત કરી રહ્યા છે.
આજે ધર્મપ્રવૃત્તિઓમાં વિશેષ લક્ષ્ય આપવું જોઈએ આ બધી સ્થિતિ ઉપરથી ત્રણ વસ્તુ સિદ્ધ થાય છે.
(૧) એક તો આના ભીષણ આર્થિક ઝંઝાવાતોનું મૂળ પેટ પૂરતું અનાજ નથી મળતું એમ જ કહેવાય છે તે ખોટું છે, પણ એનું મૂળ આર્ય મનુષ્ય તરીકે જીવવા માટે જરૂરી સંતોષ અને સંયમ નથી, તેમજ અર્થ-કામની લાલસા વધી ગઈ છે, તે છે.
| (૨) બીજું લોકોને પેટ ભરવાના સાંસા પડે છે, માટે છે ધર્મચર્ચા કે ધર્મક્રિયાનો ઉપદેશ ન આપવો, એવું લખનારા અને બોલનારા એવું લખે છે અને બોલે છે, તેમાં કારણભૂત ભૂખ્યાઓની દયા નથી, પરંતુ ધર્મદ્રેષ છે.
અને (૩) ત્રીજું કદાચ આજે લોકોની દશા સાચે જ એવી છે ? એમ સ્વીકારી લઈએ, તો પણ તેવા માણસોને યોગ્ય સાધન આપી દેહ તેઓ પોતાનો વધુમાં વધુ સમય ધર્મચર્ચા અને ધર્મક્રિયામાં ગાળે તેમ છે. કરવું જોઈએ.
એટલે કોઈપણ રીતે ધર્મચર્ચા કે ધર્મક્રિયા કરવાનો ધર્મોપદેશ આપવો એ ગેરવ્યાજબી ઠરતો નથી, પણ ધર્મોપદેશ આપવો એ જ વ્યાજબી ઠરે છે. કારણકે ધર્મોપદેશ જ સાચા દાન અને સાચા વાત્સલ્ય તરફ સુયોગ્ય આત્માઓને દોરશે તેમજ અશુભ કર્મને યોગે આવી પડેલી દુ:ખદ હાલતમાં પણ આશ્વાસન આપી સંતોષ રાખવાનું શીખવી, કર્મનાશના માર્ગે તેઓના પ્રયત્નોને વાળશે. પૂર્વકાળમાં ધર્મને પામેલા રાજાઓ પણ રાસભામાં ધર્મચર્ચા કરતા. એ ઉપરથી આર્યદેશ, ઉત્તમકુળ અને પુણ્યોદયે મળતી સામગ્રીવાળા આત્માઓને પણ ધર્મચર્ચા અને ધર્મક્રિયા કરવા તરફ લક્ષ્ય આપવું જોઈએ.
રાજા દંડક દંડકારણ્ય જટાયુપક્ષી...૦
