________________
આ જગતમાં મતભેદ અને મનભેદની શક્યતા સર્વથા રહેલી છે. અહંનો ટકરાવ પણ ડગલે પગલે જોવા મળે છે. એને પરિણામે શત્રુભાવ કે દ્વેષભાવ ઉત્પન્ન થવાની તમામ શક્યતાઓ આ સંસારમાં રહેલી છે.
પણ આવો જ્ઞાની સ્થિતપ્રજ્ઞ એ બધા ભાવોથી તદ્ન અલિપ્ત રહે છે. એ યુદ્ધમાં પ્રવર્તે છે તો પણ શત્રુભાવ સહિત નહિ. તે સર્વ લોકને હણનારો બને છે, છતાં પણ તે કોઈથી હણાતો નથી !
नित्यः सर्वगतः पूर्णो, ज्ञानेन व्यापकः प्रभुः । सत्याऽऽत्मा येन विज्ञातो, निर्भयः स भवेज्जनः ॥ ५७ ॥ ભય એ સંસાર સ્વભાવ છે. મનુષ્ય ભયગ્રસ્ત છે. અથવા સતત કોઈ દિશામાંથી ભયના આગમનની તેને દહેશત રહે છે. આમ ભયની ભ્રમણામાં તે સતત જીવ્યા કરે છે. આમ સંસારના પ્રાણીઓ ભયથી કંપે છે.
પણ જેણે શાન વડે નિત્ય, સર્વગત, પૂર્ણ અને વ્યાપક પ્રભુ એવા સત્ય આત્માને જાણ્યો છે, તેને કોઈ પણ ભય શી રીતે ભય પમાડે ? તે અભય છે. તે નિર્ભય છે. તે ભયથી નિર્લેપ છે.
સત્ય આત્માને જાણનારને ભય કેવી રીતે ત્રસ્ત કરી શકે ? કારણ કે સત્ય આત્મા અભયને જ ઓળખે છે. જગતના તમામ પ્રકારના ભયો એને કંઈ જ કરી શકતા નથી. આવા ભયોની કોઈ અસર તેને થતી નથી.
આત્મા નિત્ય છે. સર્વગત છે. પૂર્ણ છે. વ્યાપક પ્રભુ છે. સત્ય અને સનાતન છે.
આત્મા અભયમાર્ગી છે. કોઈ ભય તેને સતાવતો નથી.
હવે કહો કે આવા આત્માને જેણે જાણ્યો હોય, તે મનુષ્ય કદી પણ ભય પામે ખરો ?
ના. તે તો નિર્ભય થયો હોય છે.
૬૫
