________________
અને તેથી તે સત્ય દર્શન કરી શકતો નથી. જ્ઞાનીઓ આ દર્શન કરી શકે છે. તેઓ જાણે છે. જ્ઞાનીઓની આંખ આરપાર જોઈ શકે છે. અજ્ઞાનને ભેદી શકે છે. સાચી વાતને સમજી શકે છે. જ્ઞાનનો ઉપયોગ કરીને જ્ઞાની સત્યને પામી શકે છે. દુઃખ સુખની જનેતા છે. દુઃખ સુખનું કારણ છે... દુઃખને પાર કરીને સુખને પામી શકાય છે. સુખ સુધી પહોંચી શકાય છે. એટલે જ તો જ્ઞાનીઓ કહે છે કે, દુઃખથી ભય ન પામો.. દુઃખથી ન ભાગો. દુઃખથી ભયનો અનુભવ ન કરો. માટે ભાગો
નહિ. !
ભોગવો. સ્વીકાસે. સાકાર કરો. . . તેના થકી જ ઉન્નતિ સધાશે. તેના થકી જ આત્મોન્નતિ થશે. જે
સ્વઆત્માની ઉન્નતિ દુઃખોના સમૂહ વડે જ થાય છે. માટે કદી પણ દુઃખથી ભય પામીને પલાયનવૃત્તિ ન કરવી.
પણ એવો પ્રયત્ન કરવો કે અખાની નજીક જઈ શકાય. પ્રયત્નો વધારવા. વૃતિ ગતિશીલ બનાવવી. અને એ પ્રમાણેના પ્રયત્નપૂર્વક વર્તવું જોઈએ. તો જ દુખ ટળે. તો જ સુખ મળે. पापाद् दुःखं सुखं पुण्यात्, सर्वत्र सर्वदेहिनाम् । उपकारोऽस्ति धर्माय, हिंसा पापाय जायते ॥५१॥ દુઃખ અને સુખ તો આ સંસારમાં હોય જ. '
કેટલાંક જીવો દુઃખનો અનુભવ કરતા જોવા મળે છે, જ્યારે કેટલાક જીવાત્માઓ સુખ ભોગવતા જોવા મળે છે.
શા માટે આવું હશે? મનુષ્યો શા માટે દુઃખ પામતા હશે? શા માટે કેટલાકને સુખ મળતું હશે? જ્ઞાનીઓ જ્ઞાનના ઉપયોગને કારણે આ વાત સારી રીતે જાણે છે.
આ જગતમાં સર્વ પ્રાણીઓ જાત જાતનાં કર્મ કરે છે. મનુષ્યનું વર્તમાન જીવન પૂર્વે કરેલાં કર્મ પર આધારિત છે.
૫૫
