________________
માત્ર શારીરિક હિંસા જ નહિ, પ્રત્યક્ષ યા પરોક્ષપણે માનસિક કે વૈચારિક હિંસા પણ જૈનધર્મી માટે ત્યાજ્ય છે.
માણસ થઈને એક માણસ બીજાને નીચો દર્શાવી ન શકે. કોઈના ગૌરવનું હનન ન કરી શકે. કોઈને માનસિક રીતે દુભવી ન શકે. સૌ માનવો એક સમાન છે.
એક સમાન શરીર છે. એક સમાન મન છે. તેથી દરેક માનવી ગૌરવનો અધિકારી છે.
કોઈ એની ગરિમાને હલકી પાડી ન શકે.
કોઈ તુચ્છ નથી. કોઈ હલકો નથી. કોઈ અસ્પૃશ્ય નથી. સર્વ સમાન છે.
જાતિ ગમે તેવી હોય, જાતિ અનુસાર ગુણ કર્મ ગમે તેવાં હોય, તો પણ સર્વ જાતિના જૈનોને પરસ્પરમાં સ્પૃશ્ય અને અસ્પૃશ્ય વગેરે તાત્વિક નથી. સ્વીકારવા યોગ્ય નથી.
તેથી સમાનતાના નિયમનો ભંગ થાય છે. સર્વ જાતિના જૈનો સમાન છે. કોઈ ઊંચ નથી. કોઈ નીચ નથી. સ્પૃશ્ય - અસ્પૃશ્યતા ભેદ તાત્ત્વિક તેથી જ નથી. शूदा अपि सदा स्पृश्या, जैना भवन्ति भूतले । जिनेन्द्रदेवसद्भक्तया, विश्वलोकस्य पावकाः ॥१९३ ॥ ભક્તિ મહત્ત્વની છે. જાતિ નહિ. જે જેટલી ભક્તિ કરે છે, તે પ્રમાણે તે ફળને પ્રાપ્ત થાય છે. ભક્તિ કોઈનો ઈજારો નથી. ભક્તિ સર્વ માટે છે. સર્વ જાતિના મનુષ્યો માટે છે. ભક્તિનો આધાર જાતિ નથી. જાતિ કોઈ પણ હોય પણ તે સારામાં સારી ભક્તિ કરી શકે છે. ભક્તિ વ્યક્તિગત છે. જાતિગત નહિ. ભક્તિ હૃદયગત છે, જાતિ મુજબ નહિ. શૂદ્ર જૈન પણ ઉત્તમ ભક્તિ કરી શકે છે. આ સનાતન સત્યને આ શ્લોકમાં રજુ કરવામાં આવેલ છે.
૨૦૧
