________________
માત્ર કલ્પના નહિ, યથાર્થ છે. વાસ્તવિકતા છે. સ્વ ઉપયોગથી જ શુદ્ધાત્મા છે. એ જ શુદ્ધાત્માનું સ્વરૂપ છે. આમ આત્મા-અંતરાત્મા મૂલતઃ સમ્યકત્વ સ્વભાવી હોય છે. મુનિત આત્મસ્વરૂપ વડે જ છે. મૌનપણું આત્મસ્વરૂપનું કારણ છે. સમ્યકત્વ જ આત્માનો શ્રેષ્ઠ સ્વભાવ છે. જૈન આત્મસ્વભાવી છે. સમ્યકત્વનો ગ્રહણ કર્યા છે. આત્મ સાધક છે. જૈનત્વ સમ્યકત્વનો પર્યાય છે. માટે અંતરાત્માને અનુસરો. आत्मशुद्धोपयोगेन, परब्रह्म भवेज्जनः । अन्तर्मुहूर्तमात्रेण, रागद्वेषक्षयात्स्वतः ॥१३९ ॥ શુદ્ધોપયોગ. આત્મશુદ્ધોપયોગની વાત જ અનન્ય છે. અજોડ અને અનોખી છે. એ રાગદ્વેષનો ક્ષય કરે છે. રાગદ્વેષને નષ્ટ કરી દે છે. તે પણ અંતર્ મુહૂર્ત માત્રમાં જ. અલ્પ કાળમાં જ.
જ્યાં સુધી રાગ દ્વેષ છે, ત્યાં સુધી ભવમુનિ નથી. સંસાર મોહસ્વરૂપી છે. મોહતમને કારણે મનુષ્યમાં રાગભાવ ઉત્પન્ન થાય છે. રાગના બંધનથી તે બંધાય છે.
જ્યાં રાગ ઉત્પન થાય છે, ત્યાં દ્વેષ પણ જાગે છે. રાગદ્વેષ એ બંને ભાવો સાથે સાથે ચાલનારા ભાવો છે. "
જ્યાં મોહ છે, ત્યાં રાગ છે. ને જ્યાં રાગ છે. ત્યાં દ્વેષ પણ છે. મોહ તમસમાં અટવાયેલો મનુષ્ય રાગદ્વેષયુક્ત હોય જ. સંસારમાં રાગમુક્તિ શક્ય નથી. એ શક્ય બને છે કેવળ આત્માના શુદ્ધોપયોગથી. આત્મશુદ્ધોપયોગ વડે. માણસ આત્મશુદ્ધોપયોગનો સહારો લે તો.
રાગ દ્વેષ મનમાં જડ ઘાલી ગયા હોય તો સંસારમાં મુક્તિ શકય નથી જ. મન સદૈવ રાગાત્મક ભાવમાં જ રમમાણ રહે તો.
૧૫૭
