________________
बाह्याऽऽत्मनां भवेद् दुःखं, सत् सुखं चाऽन्तराऽऽत्मनाम्। पराऽऽत्मनां सदा पूर्णसुखमव्ययशाश्वतम् ॥ ९२ ॥
ભગવાન શ્રી નેમિનાથ જિનેન્દ્ર દ્વારિકાપુરીમાં સહેતુક અર્થાત્ સર્વના કલ્યાણ હેતુ પધાર્યા છે.
તેઓ દ્વારિકાપુરીના રાજા શ્રી કૃષ્ણ વાસુદેવને પ્રતિબોધ પમાડી રહ્યા છે. તેઓ આત્મા વિષે ખૂબ જ વિસ્તાર પૂર્વક પ્રતિબોધ કરી રહ્યા
આત્માના ત્રણ પ્રકારો છે. બાહ્ય આત્મા. અંતરાત્મા અને પરાત્મા. બાહ્યાત્માઓને દુઃખ હોય છે. અંતરાત્માઓને સુખ હોય છે,
જ્યારે પરાત્માઓને સદા પૂર્ણ, અવ્યય, શાશ્વત સુખ હોય છે, કારણ કે તેઓ રાગ અને ત્યાગના ભાવથી મુક્ત છે.
બાહ્ય જગતમાં જે પોતાને રોકી રાખે છે તથા મોહ ખેંચાણ અનુભવે છે, તે છેવટે તો દુઃખનું કારણ હોય છે.
બાહ્ય આત્માઓને આમ દુઃખ હોય છે.
અંતરાત્માઓ આંતરિક સુખની અનુભૂતિ કરે છે. તેઓ સદા સુખનો સ્પર્શ પામે છે. જ્યારે પરાત્માઓ તો સદેવ પૂર્ણ અને વ્યય નહીં થનારું શાશ્વત સુખ પામે છે.
आत्मनि परमाऽऽत्मानं, पश्यन्ति ज्ञानयोगिनः। शून्यमिव जगत्सर्वं, न च पश्यन्ति पण्डिताः ॥९३ ॥ આત્મા એ જ પરમાત્મા છે. . - - , આત્મા અને પરમાત્મા ભિાન નથી. - - આત્મા-પરમાત્મા અભિન્ન છે.
જ્ઞાનયોગીઓ આ વાત સારી રીતે જાણે છે. અને તેથી જ તો તેઓ આત્મામાં જ પરમાત્માનાં દર્શન કરે છે.
આ જગતમાં પરમાત્મા સર્વ આત્માઓમાં વસે છે. પરમાત્માવિના આ જગત ખાલી નથી. સર્વત્ર પરમાત્મા વિલસી રહેલો છે.
તેથી આ જગતને શૂન્ય શૂન્ય માનવું એ યોગ્ય નથી.
જ્ઞાન યોગીઓ જ્ઞાનના ઉપયોગથી આ બાબતને ઊંડાણથી સમજે છે. તેઓ જાણે છે કે આત્મા જ પરમાત્માનું સ્વરૂપ છે.
૧૦૨
