________________
G
દ્રવ્ય-ગુણ-પર્યાયના રાસના છટા બોલ અર્થાતરગમન વ્યય.
(a) રૂપાંતર પરિણામ વ્યયઃ- જેમ માટી જ ઘટાકારરૂપે ઉત્પન્ન થાય છે ત્યારે પિંડાકાર જ ઘટાકારરૂપે પરિણમન પામે છે, તેથી ઘટાકારરૂપ રૂપાંતર પરિણામ પિંડનો વ્યય છે. વળી, જેમ લાકડામાંથી ખુરશી બને છે ત્યારે લાકડાનું ખુરશી આદિ આકારરૂપે રૂપાંતર પરિણામરૂપ પૂર્વપર્યાયનો વ્યય છે.
(b) અર્થાતરગમન વ્યયઃ- જેમ અગ્નિથી લાકડા રાખરૂપે થાય છે, તેથી લાકડાનું રાખરૂપે અર્થાતરગમન સ્વરૂપે વ્યય છે. મૂળ બોલ :
(૩) ધ્રૌવ્યના ભેદો : (a) સૂવમ ધ્રુવભાવ, (5) સ્થૂલ ધ્રુવભાવ. ભાવાર્થ -
(૩) ધ્રૌવ્યના બે ભેદો છે : (a) સૂક્ષ્મ ધ્રુવભાવ અને (b) સ્થૂલ ધ્રુવભાવ.
(a) સૂક્ષ્મ ધ્રુવભાવ - પ્રતિક્ષણ દરેક વસ્તુ પૂર્વપર્યાયના નાશપૂર્વક ઉત્તરપર્યાયને પામે છે. તેથી ઉત્તરપર્યાયની ક્ષણમાં પૂર્વપર્યાયનો નાશ છે છતાં તે નાશના આધારભૂત દ્રવ્ય તે ક્ષણમાં પણ ધ્રુવ જ છે. તેથી તે ક્ષણમાં વર્તતા ઉત્પાદવ્યયના આધારરૂપે ધ્રુવભાવને જોનારી જે નયદૃષ્ટિ, તે સૂક્ષ્મ ધ્રુવભાવને બતાવનાર દૃષ્ટિ છે અને તે નયદૃષ્ટિના વિષયભૂત એકક્ષણવર્તી જે ધ્રુવભાવ છે તે સૂક્ષ્મ ધ્રુવભાવ છે. | (b) સ્થૂલ ધ્રુવભાવ :- વળી, જન્મથી માંડીને મૃત્યુ સુધી થતા જીવના પરિવર્તનમાં જે ધ્રુવ એવો એક પુરુષ જણાય છે તેને જોનારી જે દૃષ્ટિ, તે પૂલ ધ્રુવભાવને જોનારી દૃષ્ટિ છે અથવા ચારે ગતિઓમાં યાવતું મોક્ષમાં જનાર જે એક જીવ છે તે એક જીવમાં ચારે ગતિના અને મોક્ષના પર્યાયમાં અનુવૃત્તિરૂપે એક આત્મારૂપ ધ્રુવભાવને જોનારી દૃષ્ટિ છે તેના વિષયભૂત જે ધ્રુવભાવ છે તે પૂલ ધ્રુવભાવ છે.
-: દ્રવ્ય, ગુણ, પર્યાયના ભેદો :હવે દ્રવ્ય, ગુણ, પર્યાયના ભેદો બતાવે છે –
