________________
૧૬
દ્રવ્ય-ગુણ-પર્યાચના રસના છૂટા બોલ (૩) સ્યાદ્ અવક્તવ્ય
(૩) સ્યાદ્ અવક્તવ્ય (૪) સ્યાદ્ સત્ અસ૬ (૪) સ્યાદ્ ભિન્ન, અભિન્ન (૫) સ્યાદ્ અવક્તવ્ય (૫) સ્યાદ્ ભિન્ન-અવક્તવ્ય (૬) સ્યાદ્ અસઅવક્તવ્ય (૬) સ્થાઅભિન્ન-અવક્તવ્ય (૭) સ્યાદ્ અસઅવક્તવ્ય (૭) સ્યાદ્ ભિન્ન-અભિન્ન
અવનવ્યા ભાવાર્થ :
(૧) “કથંચિત્ અસ્તિ, કથંચિત્ નાસ્તિની જે સપ્તભંગી છે તે “સત્ની સપ્તભંગી છે. જેમ દરેક પદાર્થો કોઈક સ્વરૂપે સત્ છે અને કોઈ સ્વરૂપે અસત્ છે. તેથી પદાર્થમાં વર્તતા સત્ અને અસત્ સ્વરૂપને આશ્રયીને જે સપ્તભંગી થાય છે તે “સત્ની સપ્તભંગી છે.
(૨) “કથંચિત્ ભિન્ન, કથંચિત્ અભિન્ન'ની જે સપ્તભંગી છે તે “ભેદની સપ્તભંગી છે. જગતના તમામ પદાર્થો કોઈક દૃષ્ટિએ પરસ્પર ભેદવાળા છે તો કોઈક દૃષ્ટિએ અભેદવાળા છે. તેથી તેઓના કથંચિત્ ભેદધર્મને આશ્રયીને અને કથંચિત્ અભેદધર્મને આશ્રયીને જે સાત વિકલ્પો થાય છે તે ભેદની સપ્તભંગી છે. વળી, સંસારી જીવોમાં પણ તેમના દેહ સાથે કથંચિત્ ભેદ છે અને કથંચિત્ અભેદ છે, તેને આશ્રયીને કોઈક વિવક્ષિત જીવમાં પણ ભેદાભેદની સપ્તભંગી પ્રાપ્ત થાય છે. (૮) મૂળ બોલ –
P) નયો - (૧) દ્રવ્યાર્થિક, (૨) પર્યાયાર્થિક. ભાવાર્થ :- નયો બે છે - (૧) દ્રવ્યાર્થિકનય અને (૨) પર્યાયાર્થિકનય. જગત દ્રવ્ય અને પર્યાય સ્વરૂપ જ છે તેથી સર્વ પદાર્થોને જોવાની દૃષ્ટિ દ્રવ્યાર્થિકનય અને પર્યાયાર્થિકનય સ્વરૂપ છે. શુદ્ધદ્રવ્યાર્થિકનયથી જોવામાં આવે ત્યારે જગતનાં તમામ દ્રવ્યો દ્રવ્યરૂપે એક જણાય છે; કેમ કે દરેક પદાર્થોમાં તિર્યસામાન્યરૂપ
