________________
૧૦
દ્રવ્ય-ગુણ-પર્યાયના રાસના છૂટા બોલ ભાવાર્થ -
એક દ્રવ્યના અનેક અવસ્થાભેદો ઘટી શકે છે. જેમ આત્મદ્રવ્ય જ્ઞાનસ્વરૂપ પણ છે, સુખસ્વરૂપ પણ છે, મોહસ્વરૂપ પણ છે ઇત્યાદિ અનેક અવસ્થાભેદો એક આત્મદ્રવ્યમાં ઘટી શકે છે. માટે તેમાં વર્તતા ગુણ-પર્યાયની આત્મદ્રવ્ય સાથે પરસ્પર અભિન્નતા છે. મૂળ બોલ :
(૪) દ્રવ્યમાં ભાર વધતો નથી. ભાવાર્થ :
દ્રવ્યમાં વર્તતા ગુણો અને પર્યાયોને કારણે કે નવા ઉત્પન્ન થતા પર્યાયોને કારણે દ્રવ્યનો ભાર વધતો નથી. તેથી દ્રવ્યની અને ગુણ-પર્યાયની પરસ્પર અભિન્નતા છે. મૂળ બોલઃ
(૫) અનેક દ્રવ્યોના સમૂહરૂપ પર્યાય પણ એક તરીકે જણાય છે. ભાવાર્થ -
અનેક દ્રવ્યોના સમૂહરૂપ પર્યાય પણ એક તરીકે જણાય છે. જેમ ગૃહનું નિર્માણ રેતી, સિમેન્ટ આદિ અનેક દ્રવ્યોના સમૂહરૂપ છે તે ગૃહરૂપ એક પર્યાય તરીકે જણાય છે. તેથી તે અનેક દ્રવ્યોના સમૂહથી પૃથફ ગૃહરૂપ પર્યાય નથી માટે દ્રવ્ય-ગુણ-પર્યાયની પરસ્પર અભિન્નતા છે. વળી, જેમ સંસારી જીવદ્રવ્ય કાર્મણશરીર, તેજસશરીર અને ઔદારિક આદિ કોઈ શરીરના સમૂહરૂપ છે તે સમૂહ એક પર્યાયરૂપે જણાય છે. તેથી તે પર્યાય તે દ્રવ્યથી પૃથગુ નથી; પરંતુ પરસ્પર અભિન્ન છે. મૂળ બોલ -
(૬) ત્રણેય એક આકારે મળી ગયેલા જણાય છે.
