________________
કે હીં ગઈ નમઃ | ही श्री शंखेश्वरपार्श्वनाथाय नमः ।
શ્રીમભહોપાધ્યાય શ્રી યશોવિજયજી ગણિવર વિરચિત દ્રવ્ય-ગુણ-પર્યાયના રાસના છૂટા બોલા
રાસના આધારે વિવેચન
(૧) મૂળ બોલ :
(A) વિશ્વ-જગત્ (1) કથંચિત દ્રવ્યપર્યાયરૂપ છે. ભાવાર્થ :
વિશ્વ=જગતુ=પદ્રવ્યાત્મક જગતું, (i) કથંચિત્ દ્રવ્યરૂપ અને કથંચિતું પર્યાયરૂપ છે. દરેક દ્રવ્યો ઊર્ધ્વતાસામાન્યરૂપ અને તિર્યસામાન્યરૂપ છે, તેમાં ઊર્ધ્વતાસામાન્યને અને તિર્યસામાન્યને ગ્રહણ કરવામાં આવે તો સર્વ દ્રવ્યમાં અનુગત અને સર્વકાળમાં અનુગત એવું એક દ્રવ્ય પ્રાપ્ત થાય તથા તેમાં વર્તમાનમાં વર્તતા સર્વ ભાવો એકકાળભાવી પર્યાયો બને અને પૂર્વઉત્તરના ભાવો ભિન્નકાળભાવી પર્યાયો બને. વળી, વ્યવહારનયથી તે તે દ્રવ્યોને પૃથક સ્વીકારીએ તો તે તે દ્રવ્યમાં વર્તતા વર્તમાનના ભાવો અને પૂર્વઉત્તરના ભાવો પર્યાયો બને તથા ત્રિકાળવાર્તા તે તે દ્રવ્ય એકસ્વરૂપ પ્રાપ્ત થાય. મૂળ બોલ :
અથવા (ii) ઉત્પાદવ્યયધ્રૌવ્યરૂપ છે. ભાવાર્થ :
ઉત્પાદવ્યયધ્રૌવ્યરૂપ જગત્ છે અર્થાત્ જગત્કર્તા દરેક દ્રવ્યો દ્રવ્યરૂપે શાશ્વત છે અને તે દ્રવ્ય દરેક ક્ષણમાં કોઈક રૂપે વ્યય પામે છે તથા કોઈક
