________________
છઠું ] સદ્ધમદેશના
પય વાની જગ્યા ન મળે તે વખતે મદ ઓછો થાય. ચક્રવર્તીને મદ એ છે થવામાં એક જ કારણ ભૂતકાળના નામેના દર્શનથી મદનું ભૂત ભાગી જાય. આ જે અખંડ શાસનવાળા, ચૌદ રત્નોને માલિક, નવ નિધાનને સ્વામી. તેને કહેવું કે તું હાર્યો, તે કેટલું ભયંકર વળી કહેવાનું ક્યાં ? તે સિંહાસન ઉપર રાજસભામાં બેઠા હોય ત્યારે. તમે હાર્યા તે કહેવું કેટલું ભયંકર ?
ટપાલી ખરાબ વસ્તુનો કાગળ આપે પણ કાળા લીટીવાળે આપે પણ વાંચે ત્યારે ખબર પડે દુઃખદાયક સમાચાર સૂચનાથી ધીમે ધીમે અપાય છે. દેવે પણ સગર ચક્રવતીને તેના પુત્રોના મરણના સમાચાર પતે બ્રાહ્મણને વેશ લઈ પોતાનું પુત્રનું મડદુ બતાવીને પિતે શેક કરવા લાગે ત્યારે સગર ચક્રવતી આશ્વાસન આપવા લાગે. તેમ કરતાં કરતાં તેના પુત્રની ખબર ધીમે ધીમે અપાઈ. દુનિયાના દુઃખદાયી સમાચારે એકદમ અપાય તે? આ ભરસભામાં આગળપાછળના કેઈ પણ મસાલા વગરની તું હાર્યો તે કહેવું કેટલું મુશ્કેલ ? કેટલે આઘાત કરનારૂં? કરો આગળ બાપ હારે છે. પણ છોકરા આગળ આપ જીતતું નથી. સ્નેહ હરાવે તેથી હરાય તે તેમાં ભય નહિ. રાણીથી હારે તે તેને ભય નહિ. ત્યારે આ ભય વગરની હાર નથી. ભયાનક ભયવાળી હાર છે. “તે મ” આ વાક્ય ચક્રવતી સભા ભરીને બેઠા હોય તે વખતે સંભળાવાય તે કેટલું મુશ્કેલ? ત્યારે ભરત મહારાજે સાંભળવા માટે આ લોકોને રાખ્યા છે. જે મનુષ્ય ચક્રવર્તીને તું હાર્યો, તારા ઉપર
