Yogsar Part 02

SR No.: 022256
Original Sutra Author: N/A
Author: Ratnabodhivijay
Publisher: Jinshasan Aradhana Trust
Publication Year: 2014
Total Pages: 430
Language: Sanskrit, Gujarati
Classification: Book_Devnagari & Book_Gujarati
File Size: 36 MB

Page 136

योगसार: ४/२५
मूढबुद्धिः स्वं भिक्षुकप्रायं मन्यते
मूलम् - 'ततः स्वं भिक्षुकप्रायं मन्यमानो विपर्ययात् । भावनिः स्वधनेशानां, 'ललनानि करोत्यसौ ॥ २५ ॥
-
अन्वयः
ततः विपर्ययात् स्वं भिक्षुकप्रायं मन्यमानोऽसौ भावनिःस्वधनेशानां ललनानि करोति ॥२५॥
,
-
-
आत्मानम्,
पद्मीया वृत्तिः ततः तस्मात्, विपर्ययात् - भ्रमात् स्वं भिक्षुकप्रायम् - भिक्षुकः - द्रमक इवेति भिक्षुकप्रायः, तम्, मन्यमानः
जानन्, असौ
स्वात्मैश्वर्याज्ञायको मुनिः, भावनिःस्वधनेशानाम् - निर्गतं स्वम् धनं येभ्य इति निःस्वा दरिद्राः, भावेन-गुणाद्यान्तरसमृद्ध्या निःस्वा इति भावनिःस्वाः, धनस्य - सम्पद ईशा:- स्वामिन इति धनेशाः, भावनिःस्वाश्च ते धनेशाश्चेति भावनिःस्वधनेशाः, तेषाम्, ललनानि - चाटूनि करोति - वक्ति ।
३८७
-—
भ्रान्तो नरो विद्यमानं वस्तु न पश्यत्यविद्यमानं तु पश्यति । हीनसत्त्वो मुनिर्मोहेन भ्रान्त: । तत: स स्वात्मनि विद्यमानमैश्वर्यं न पश्यति, परन्तु भ्रमवशात्स्वात्मानं द्रमकसदृशं मन्यते । स मन्यते - 'अहं दीनः । अहमनाथः । जगति मम कोऽपि न विद्यते । प्रव्रजितत्वान्मम सकाशे धनमपि नास्ति । ततोऽभीष्टसिद्ध्यर्थं मया गृहस्थानां पुरः याचनैव कर्त्तव्या । इत्थमेवाऽहं सुखीभविष्यामि ।' इति । स भौतिकसुखमेव पश्यति । स्वात्मनि
1
શબ્દાર્થ - તેથી ભ્રમથી પોતાને ભિખારી જેવો માનતો આ સાધુ ભાવથી દિરદ્રી એવા ધનવાનોની ખુશામતો કરે છે. (૨૫)
પદ્મીયાવૃત્તિનો ભાવાનુવાદ - ભ્રમવાળો માણસ વિદ્યમાન વસ્તુને જોતો નથી અને અવિદ્યમાન વસ્તુને જુવે છે. અલ્પસત્ત્વવાળો મુનિ મોહથી ભ્રાંત થયો છે. તેથી તેને પોતાના આત્મામાં રહેલું ઐશ્વર્ય દેખાતું નથી, પણ ભ્રમને લીધે તે પોતાને ભિખારી જેવો માને છે. તે માને છે કે, ‘હું દીન છું, હું અનાથ છું. જગતમાં મારું કોઈ પણ નથી. દીક્ષા લીધી હોવાથી મારી પાસે ધન પણ નથી. તેથી ઇષ્ટ વસ્તુને મેળવવા મારે ગૃહસ્થોની આગળ માંગણી જ કરવી જોઈએ. આમ જ હું સુખી થઈશ.’ તેને ભૌતિક સુખ જ દેખાય છે. પોતાના આત્મામાં રહેલ આધ્યાત્મિક સુખ
१. ततश्च - A, B, C, E, F, G, J, K, L, MI २. लालनानि C, FI