________________
૧૦૭
વિશેષાર્થ – સામાન્ય સર્પનું વિષ પ્રગથી ઉતારી શકાય છે. વળી તેની અસર મૃત્યુ સુધી એટલે થોડા કલાકે સુધી જ રહે છે. વિના વિષે પણ જે જીવનને અંત આવનાર જ છે તે જીવનના અંતમાં સર્પનું વિષ નિમિત્ત બને છે. એથી વધુ નુકશાન સર્ષના વિષથી ન થાય.
વિષયરૂપી સર્પનું ભયંકર વિષ આત્માને અનંત કાળ. સુધી રિબાવે છે. તે વિષને પરિણામે અનેક દેહનું ગ્રહણ અને વિસર્જન શરૂ થાય છે. શરીર ગ્રહણ કરતાં દુ:ખ, ટકાવતાં દુઃખ અને વિસર્જન કરતાં પણ દુઃખ. દિવ્યદેહ કે માનવદેહ, પશુદેહ કે પંખીદેહ, વિકલૈ દ્રિયદેહ કે સ્થાવરદેહ, કેઈપણ દેહ ધારણ કરતાં અને મૂકતાં દુ:ખ તે ખરું જ;અને તે પણ ઓછું નહિ.
અથાગ શક્તિ ફેરવી. સંયમની સાધના કર્યા વિના વિષય ભુજંગનું વિષ ઊતરે તેમ નથી.
संसारचारगिम्हे, विसयकुवाएण लुकिआ जीवा। हिअमहिअं अमुणंता अणुहवं ति अणंतदुखाई ॥९१॥
ગાથાથ – સંસારભ્રમણ રૂ૫ ગ્રીષ્મ ઋતુમાં વિષય રૂપી ખરાબ પવનથી લુક પામેલા જીવ હિતા- હિતને નહિ જાણવાથી અનંત દુ:ખને અનુભવ કરે છે.
વિશેષાર્થ–પ્રચંડ સૂર્ય તપી રોય, ધરતી ધખી રહી હોય, ઊકળતે પવન ફૂંકાઈ રહ્યો હોય અને વનરાજિને