________________
કાજકજજ ૧૦૭૧૧૦ ૧૧
બંને પ્રકારનાં ધર્મનું દ્વાર સમકતની દષ્ટિ કહેવાય છે તે તૃણ વાહિની આઠ રીતે મનાયેલ છે. તૃણ, ગમય. કાષ્ઠાનિકણ દીપ પ્રભા, રત્ન તારા, સૂર્ય અને ચંદ્ર જેવી આઠ રીતે સમતની દૃષ્ટિ છે. પ૬થી ૧૯
આમ છુપી રીતે રાજાનાં ભજનમાં જમતાં ભેજનમાં લુબ્ધ એવાં તેનાં કેટલાક દિવસે ગયાં. સર્વશક્તિથી ખાતાં હોવાં છતાં પણ દુર્બલ અને નિસ્તેજ રાજાને જોઈને ગુપ્તસ્થાનમાં મંત્રીએ આ રીતે કહ્યું, હે સ્વામિન! શાથી તમારે દેહ દિવસે દિવસે વધુને વધુ કુશ અને જીર્ણ પાંદડા જેવાં તેજને ધારણ કરતે દેખાય છે? તેથી શું તમને કઈ રિગ કે મોટી ચિંતા પીડે છે? શું ભેજનનું અજીર્ણ છે? શું ભૂખ લાગતી નથી ?
ત્યારે પવિત્ર ચિત્તવાળા પ્રધાનને રાજાએ કહ્યું મને કોઈ ચિંતા નથી કે શરીરમાં હમણું કોઈ રોગ નથી પરંતુ તે મંત્રિન્ ! કૃશ થવાનું મારૂ કારણ છે જીભેથી કહેવામાં મને શરમ આવે છે
મંત્રીએ કહ્યું હે રાજન ! દેહકાર્યમાં લજજા ધારણ કરવી તે યોગ્ય નથી. સર્વે પણ જીવેને વિષે શરીરને ધર્મ સમાન હોય છે તેથી તેનાં સ્વરૂપને કહેવામાં શા માટે લજજા કરવી. દેહ વિનાં ધમી પ્રાણ સર્વ સુખને મેળવતા નથી.
આ રીતે સાંભળીને ત્યારે રાજા કે જે એમ છે તે સાંભળ કે ઘણાં ખારાકથી પણ પ્રાયઃ મારી ભૂખ પૂરી થતી નથી. જેવાં તેવાં પણ ખેરાથી ઘણાં દિવસે જાય છે પણ માની પુરૂષે યાચનાં કરતાં નથી.
પછી ભેજનમાં શક્તિ અને રાજાની અતૃપ્તિ જાણુને વિસ્મયયુક્ત ચિત્તવાળાં તેણે આ રીતે વિચાર્યું. વિદ્યા-ઔષધ કે સિદ્ધાંજનથી અદશ્ય શરીરવાળે કોક દુષ્ટ શિરેમણિ, રાજા સાથે ખાતે જણાય છે. ગમે તે ઉપાયે મારે આને શોધવે કારણ કે સંકટમાં રાજા વડે મંત્રીનું જ બળ દેખાય છે. સંકટમાં પડેલ રાજાને જે જલ્દીથી ઉગારે છે તે જ કલ્પક જેવી બુદ્ધિવાળાં મંત્રીઓ પ્રશંસનીય છે પિતાનાં પિષણ માટે અધમ મંત્રીઓ રાજાને સંકટમગ્ન ઈચ્છે છે. જ્યારે ઉત્તમે સુખમાં ઈચછે છે.
estastastestosteslestestosteskestestostestastestostestestestostertestostestostesse sastostestostestosteslastestostestadestostestand
[ ૫૯
